Part Sura Turitgaisa
Part Sura Turitgaisa (tudestg Zürcher Oberland, tudestg svizzer Züri-Oberland) designescha la retroterra collinusa dal chantun Turitg ed il Tössbergland.
Geografia[modifitgar | modifitgar il code]
La Part Sura Turitgaisa cumpiglia ils districts turitgais d’Uster, Hinwil, Pfäffikon ed la part mesauna dal Tösstal en il district da Winterthur. Enturn ils lais Greifensee e Pfäffikersee chatt’ins anc zonas planivas e levamain collinusas, ch’èn savens marcadas da cuntradas da palì e drumlins. Pli en l’ost s’elevan lura las muntognas da la Part Sura cun il Bachtel (1115 m s. m.) en in’emprima chadaina da collinas ed il Schnebelhorn (1292 m s. m.) ed il Hörnli (1133 m s. m.) en la chadaina davosa sin il cunfin cun il chantun Son Gagl. Da quels lieus d’excursiuns, ch’èn fitg popular tar viandants e ciclists, sa preschentan vastas panoramas da las Alps sur il Lai da Turitg e la Bassa Turitgaisa fin vers il Lai da Constanza ed il Säntis.
Tar la Part Sura Turitgaisa appartegnan las suandantas vischnancas:
Bäretswil - Bauma - Bubikon - Dürnten - Egg - Fällanden - Fehraltorf - Fischenthal - Gossau ZH - Greifensee - Grüningen - Hinwil - Hittnau - Illnau-Effretikon - Kyburg - Maur - Mönchaltorf - Pfäffikon - Russikon - Rüti ZH - Schlatt (ZH) - Seegräben - Sternenberg - Turbenthal - Uster - Volketswil - Wald - Weisslingen - Wetzikon - Wila - Wildberg e Zell.
Attracziuns turisticas[modifitgar | modifitgar il code]
Attracziuns turisticas èn la viafier a vapur da la Part Sura Turitgaisa da Bauma a Hinwil, il chastè da Kyburg, la chasa da chavaliers da Bubikon, il museum dals dinosaurs ad Aathal e la senda didactica da l’industria dad Uster a Bauma. Quella senda dat perditga dal svilup industrial, ch’en il decurs dal 19aval tschientaner era marcà en maniera decisiva da l’iniziativa dad Adolf Guyer-Zeller (1839–1899). La Tösstalbahn è vegnì construì cun l’intenziun da converter il vitg Bauma en in center dal commerzi mundial. Ils binaris tranter Hinwil e Bauma, ch’èn anc en funcziun durant ils fins d’emna da stad, dattan anc oz perditga da l’interess viv da quel um, che n’ha betg pudì resister a realisar auters projects sco la viafier Uerikon-Baum e pli tard (1893) anc in project grond sco las Viafiers da la Jungfrau.
La Part Sura era a l’entschatta dal tschientaner passà la destinaziun da vacanzas dals da la Citad ed ils runals da Fischenthal e Steg eran da cuntanscher senza difficultads cun la Tösstalbahn. La muntada da quella regiun da recreaziun è dentant ì a perder sco consequenza da mobilitad creschida. Oz s’offrescha la regiun grazia a la S-Bahn Turitg sco lieu da domicil ruassaivel per persunas che lavuran a Turitg. Uster cuntanschan ins davent da Turitg cun la viafier en pli pauc ch’in quart d’ura.
Etnologia[modifitgar | modifitgar il code]
Las inscripziuns als tetgals da las penslas da las chasas da la classa superiura purila dattan perditga da l’emancipaziun da quella gruppa vers la predominanza da la Citad da Turitg en l’Ancien Régime. Las emprimas inscripziuns cumparan en la mesadad dal 17avel tschientaner cun l’entschatta da l’illuminissem. Interessant èsi che questa tradiziun chala abruptamain cun l’Ustertag 1830 (egualitad da Citad e Champagna).
Las inscripziuns han tuttas la medema structura. Ellas cumenzan ils pli savens cun ina benedicziun; in fatg dal qual ins ha concludì per sbagl ina ferma pietad da la glieud da la Part Sura. En las inscripziuns sa mussa il patrun da la chasa conscient da sasez, inditgond ses prenum, sia schlatta e sia carica politica (p. ex. derschader districtual, tgirader da baselgia, litinent). Pli raramain vegn era numnada sia consorta. I suondan il maister lainari e la data exacta da la ventschida da la chasa cun di, mais ed onn. A la fin vegn l’indicaziun da la chareschia (il pretsch da la granezza e dal vin sco products ils pli impurtants da l’agricultura da lez temp). Vitiers vegnan savens anc indicaziuns meteorologicas u rapports davart catastrofas particularas sco incendis dal vitg u malauras. Talas inscripziuns datti mo en la Part Sura Turitgaisa; en il rest dal chantun Turitg u da la Svizra mancan ellas. Ellas furman ina basa impurtant per etnologia, istorgia locala, genealogia, istorgia linguistica, religiun e svilup economic da la Part Sura Turitgaisa. Actualmain datti anc 437 inscripziuns.[1]
Litteratura[modifitgar | modifitgar il code]
- Hans-Peter Bärtschi: Der Industrielehrpfad Zürcher Oberland. 128 paginas, cun 80 fotos, skizzas d’objects e situaziuns e plans. ISBN 3-85981-163-0
- Peter Surbeck: Die Inschriften an Bauernhäusern im Zürcher Oberland, Angrenzende Gebiete (2004) Verlag USTER-Info GmbH ISBN 3-908678-20-X
Colliaziuns[modifitgar | modifitgar il code]
Commons: Part Sura Turitgaisa – Collecziun da maletgs, videos e datotecas d'audioAnnotaziuns[modifitgar | modifitgar il code]
- ↑ Peter Surbeck: Die Inschriften an Bauernhäusern im Zürcher Oberland, Angrenzende Gebiete (2004) Verlag USTER-Info GmbH ISBN 3-908678-20-X