Politica d'Indians dals Stadis Unids da l'America
La politica d’Indians dals Stadis Unids da l’America ha cumenzà cun l’independenza americana dal 1783. Il term denominescha la relaziun da l’USA visavi ils Indians, il pievel originar dal continent american.
La sutmissiun dals Indians[modifitgar | modifitgar il code]
Al cumenzament da lur temp han ils Stadis Unids da l’America empruvà da restar en pasch cun ils Indians. Questa tenuta steva dentant en conflict cun il fatg che la naziun anc giuvna sa chattava a l’ur dal bancrut. Ils retgavs da la vendita dals terrens a novs colonisaturs gidavan a pajar ils daivets statals. Uschia è naschida la politica da la colonisaziun miaivla da l’America ch’ha durà fin ca. l’onn 1820.[1] Questa politica pon ins considerar sco cuntinuaziun da la politica imperialistica dals Spagnols, Ollandais e Franzos. Tut questas naziuns han giustifitgà l’usurpaziun dal continent nordamerican cun il princip dal scuvrider. Tenor quel tanscheva gia la scuverta d’in toc da la costa per prender en possess quel ensemen cun la retroterra anc nundefinida. Ils Americans han cumbinà questa politica cun quella dals Brits ch’han acceptà ils Indians sco partenaris da tractativas equivalents.
Ils Indians èn vegnids renconuschids sco abitants legitims dals Stadis Unids. Da quai è resultada ina politica da la pasch e da la cumpra da terren entras contracts cun ils Indians. En ils onns 1790 temprivs han Henry Knox, manader dal secretariat da guerra, ed il president american da lura, George Washington, skizzà in plan, tenor il qual ils Indians duevan profitar da l’expansiun dals alvs. Il plan sa basava sin ils dus pilasters da la civilisaziun e da l’assimilaziun. Paucs Americans han protestà cunter la tenuta ch’i saja la veglia da Dieu d’introducir ‹selvadis› pajauns en la moda da viver ‹progressiva› dals cristians. In aderent da l’assimilaziun era il terz president american Thomas Jefferson. Las bunas intenziuns da Jefferson e Washington n’han betg gì success pervia da las difficultads da l’acculturaziun e pervia da las preferenzas dals alvs da conquistar il pajais. En cumparegliaziun cun quai n’aveva il process da la civilisaziun betg pli emprima prioritad.[1]
Vairamain profità han ils Indians da l’uschenumnà Factory System, in stretg sistem da commerzi. En il center da quel steva il commerzi da pellitschas d’animals. Ils Indians barattavan quellas cunter armas, bischutaria, utensils dal tegnairchasa e chaussas sumegliantas. Als Indians duevan vegnir pajads pretschs gists. Quest sistem ha durà dal 1796 fin il 1822; la finala ha el disditg pervia da l’opposiziun privata dals alvs participads.[1]
Malgrà che la regenza dals Stadis Unids da l’America aveva bunas intenziuns e la veglia da mantegnair la pasch, hai tuttina adina puspè dà pitschnas guerras e charplinas. Quellas eran – en cumparegliaziun cun las battaglias da pli tard – bunamain senza malart. Il 1815 ha la politica da Knox, Washington e Jefferson disditg uffizialmain. Ina guerra cun ils Indians na pudeva betg pli vegnir impedida, cunquai ch’ils Indians eran adina pli malcuntents cun lur situaziun opprimida.[1] La politica da la segregaziun ha remplazzà quella da l’assimilaziun; il terren dals Indians è sa reducì vinavant. Els èn vegnids domiciliads en reservats e protegids là dals alvs. La vendita da terren d’Indians ad alvs dastgava be succeder sur la regenza, betg directamain sur persunas privatas. Il commerzi è vegnì regulà, oravant tut quel cun l’alcohol. Sch’ins chattava alcohol en in post da commerzi che martgadava cun Indians, lura al vegniva prendida davent la licenza da commerzi ed ils bains vegnivan confiscads. L’idea da l’assimilaziun è be vegnida cuntinuada cun derasar ils standards da la civilisaziun e da l’educaziun europeica. Il dretg dals Indians da posseder territori n’è betg vegnì tangà uffizialmain. Ma la regenza promoveva la derasaziun dals alvs sin il continent nordamerican, uschia ch’ils Indians èn stads sfurzads da sa retrair u da sa laschar assimilar. Ils onns 1820 èn blers colonisaturs alvs ids adina pli lunsch encunter vest. La gronda part dals Indians n’èn percunter betg s’integrads en la societad dals alvs. Perquai ha la regenza tschertgà novas schliaziuns per metter or da via ils Indians ed avrir il pajais per la colonisaziun alva.
Translocaziun[modifitgar | modifitgar il code]
Ils 28 da matg 1830 ha president Andrew Jackson suttascrit la lescha da translocaziun (Indian Removal Act) ch’el aveva promovì. Questa lescha autorisava il president american da fixar districts en il vest dal Mississippi River, en ils quals ils Indians pudevan vegnir translocads – en cas da basegn era senza lur consentiment. A l’entschatta èn pievels pli pitschens da la costa da l’ost vegnids translocads; pli tard èn surtut las tschintg naziuns civilisadas (engl. Five Civilized Tribes) stadas pertutgadas ch’eran oriundamain domiciliadas en la cuntrada da guaud dal sidost. Durant la translocaziun da var 10 000 Indians Cherokee èn morts circa 4000. Quest eveniment ha fatg istorgia sco ‹Senda da larmas› (engl. Trail of Tears). Ina pitschna gruppa da Cherokee cun lur capo John Ross ed ils Seminols da la Florida cun lur capo Osceola han fatg gronda resistenza cunter la translocaziun. Be la sutmissiun dals Seminols ch’eran sa zuppads en las palids da Florida ha custà la vita a 1500 schuldads americans e chaschunà custs da circa 20 milliuns dollars americans. Descendents da gruppas separatisticas dals Cherokee e dals Seminols vivan anc oz en lur territoris originars.
Tranter l’Indian Removal Act da 1830 e la Guerra civila americana (dal 1861 al 1865) èn totalmain 50 pievels vegnids separads da lur territori da viver tradiziunal. Savens èn els stads confruntads cun cundiziuns climaticas totalmain novas; ils Kickapoo per exempel han stuì barattar lur cuntrada da guaud als Lais Gronds (engl. Great Lakes, tranter quels sa chattan era las Cascadas da Niagara) cun in territori sitg en il sid.[2][3][4]
Sistems da reservats[modifitgar | modifitgar il code]
Da quel temp cursavan diversas propostas per in stadi indian en il vest da l’USA. Quel avess duì vegnir integrà sco stadi federativ american en ils Stadis Unids da l’America. Varsaquantas propostas èn vegnidas discutadas en il congress; nagina n’ha dentant chattà in’approvaziun gronda avunda per vegnir acceptada.[2]
Durant lung temp ha il Mississippi valì sco cunfin da la colonisaziun alva. Ussa gievan dentant adina pli blers colonists sur quest flum ora. Il territori dals Indians è vegnì decimà vinavant. Ils Americans na giustifitgavan lur politica d’expansiun betg pli cun il princip da scuvrider, mabain cun il princip da la meglra utilisaziun dal terren.[3]
L’onn 1858 ha il cumissari per fatgs dals Indians proclamà il nov sistem da reservats. Quel prevediva da concentrar ils Indians uschè ditg en pitschens reservats, fin ch’els pudevan sa far valair sezs en la civilisaziun.[2] Ma cuntanscher l’independenza dals Indians en ils reservats è sa mussà sco sfida bler pli difficila che quai ch’il cumissari aveva pensà. En ils blers dals cas n’è questa finamira betg vegnida cuntanschida fin oz. Plinavant eran ils reservats serrads per ils alvs, be intginas persunas uffizialas eran acceptadas.[5]
L’onn 1884 ha il mazzament dals bisons fatg svanir definitivamain dals Great Plains la basa da viver da blers pievels dal vest central. Quai e l’oppressiun militara han chatschà fin il 1877 bunamain tut ils Indians en ils reservats. Be parts dals Indians Apache han fatg resistenza fin la mesadad dals onns 1880.[5]
Gia il 1871 aveva la regenza americana chalà cun sia pratica da far contracts cun ils Indians – cun l’argumentaziun che quels n’hajan nagina regenza organisada. Uschia n’eran ils Indians betg pli acceptads sco abitants legitims dal stadi, mabain eran sut tutela dal Bureau of Indian Affairs (BIA), fundà l’onn 1824. Quest uffizi dal Ministeri da l’intern da l’USA era incaricà cun l’administraziun fiduziara dals reservats d’Indians. Ils reservats na figuravan betg pli sco territoris en possess dals Indians ch’ils pievels avevan pudì salvar per sasez. Anzi valevan els uss sco territoris en possess public che vegnivan mess a disposiziun da la regenza als Indians.[5][3][6]
Davent da quel mument èn ils Indians stads sut in’enorma pressiun da s’adattar. La regenza da l’USA, represchentada entras il BIA, agiva tenor il motto: «Mazza l’Indian en el e salva l’uman». Ils Indians eran privads da tutt’autonomia politica, economica e culturala.[3]
Consequenzas da la politica d’Indians[modifitgar | modifitgar il code]
Durant la colonisaziun è il dumber dals Indians vegnì decimà fermamain, en spezial entras malsognas importadas, sutalimentaziun, alcohol, translocaziun violenta e guerras. Be tar la translocaziun da 70 000 Indians or dal sidost n’han enturn 20 000 betg cuntanschì la destinaziun u èn morts curt suenter. In effect catastrofal ha era gì la fevra d’aur en California: numerus Indians èn vegnids mazzacrads. Tranter il 1850 ed il 1906 è la populaziun indiana da là vegnida reducida da 100 000 sin 20 000.[3]
Politica d’Indians en ils reservats[modifitgar | modifitgar il code]
Cura ch’ils Indians èn stads cumbattids ed ils reservats stabilids, è la politica d’Indians mintgamai stada marcada dal president da l’USA e dal schef dal BIA. En pliras emprovas èn els sa stentads da schliar il ‹problem dals Indians›. Quai munta ch’els vulevan minimar ils custs per ils Indians ed evitar eventuals plants giuridics pervia d’appropriaziun illegitima dal terren entras ils alvs. Tut las emprovas n’èn dentant betg reussidas.
General Allotment Act: politica da l’attribuziun da terren, 1887–1933[modifitgar | modifitgar il code]
L’onn 1887 ha la regenza da l’USA proclamà cun il General Allotment Act ina lescha ch’ha purtà midadas impurtantas per ils Indians. Fin lura valeva il terren per ils Indians sco bain communabel che tuts pudevan duvrar. Il General Allotment Act ha partì il terren en pitschnas parcellas ed ha repartì quellas sin ils singuls individis. Mintga chau da la famiglia ha survegnì 160 acres (64 hectaras). Sper la parcellaziun dal terren duevan ulteriuras mesiras far integrar ils Indians en l’USA. Tut il ‹selvadi› dueva vegnir stgatschà or dad els ed uschia als render ‹alvs›.[5] Il 1924 han ils Indians retschavì il dretg da burgais e cunquai er il dretg da vuschar entras l’Indian Citizenship Act.
Indian Reorganization Act: politica dal pluralissem cultural, 1933–1953[modifitgar | modifitgar il code]
Il 1934 è entrà en vigur l’Indian Reorganization Act. Quel ha scumandà scadin’ulteriura parcellaziun da terren da reservat ed ha promovì la fundaziun d’interpresas entaifer ils pievels indians. Mintga reservat dueva retschaiver in’atgna constituziun ed ina regenza elegida democraticamain. Malgrà quai era l’autodeterminaziun fitg restrenschida; la vaira pussanza è restada tar il BIA.[7]
Terminaziun: politica da la schliaziun, 1953–1968[modifitgar | modifitgar il code]
Il 1953 è entrada en vigur la House Concurrent Resolution 108 che prevediva d’abolir scadina responsabladad statala sur ils Indians. Ils divers pievels d’Indians duevan vegnir schliads ed ils Indians tractads sco burgais americans ‹normals›. Quell’èra ha fatg istorgia sco terminaziun. Oravant tut la translocaziun en las citads è vegnida promovida. Consequentamain è il terren dals Indians vegnì prendì a fit dals farmers alvs e dals multis da las minieras u annectà da la regenza dals Stadis Unids da l’America. En las citads èn naschids slums d’Indians. La politica da terminaziun n’è la finala betg reussida pervia dals custs enorms.[7]
Indian Self Determination Act: politica da l’autodeterminaziun, dapi il 1968[modifitgar | modifitgar il code]
Dapi il 1968 vegn aspirada in’autodeterminaziun per ils Indians. Cun l’Indian Self Determination Act dal 1975 han ils Indians retschet enavos lur dretgs. Ils differents pievels han utilisà quests dretgs a moda differenta. Varsaquants pievels emprovan da viver uschè bain sco pussaivel tenor lur tradiziuns. Quellas etnias vivan per il pli en gronda paupradad, cunquai ch’i na dat naginas funtaunas da gudogn tradiziunalas sper la tratga da chavals e da bisons. Cun la paupradad van dentant savens era a pèr problems d’alcohol.
Lur status spezial han ils reservats d’Indians er pudì nizzegiar economicamain. En il fratemp disponan blers pievels d’Indians d’agens casinos. Cunquai ch’ils gieus da fortuna èn scumandads en blers stadis ordaifer ils reservats, portan quellas interpresas gudogns da milliuns. Cun questas entradas megliereschan ils pievels mintgamai lur situaziun sociala e cumpran enavos terren. Els pon uschia meglierar il provediment da la sanadad, construir scolas e meglras chasas. Plinavant pon els rinforzar e promover cun programs spezials las tradiziuns, per exempel la lingua da lur pievel. Bler success han qua ils Oneida. La reputaziun dals gieus da fortuna è dentant plitost nauscha en l’USA e sa transmetta uschia era sin ils Indians. Perquai refuseschan ils Indians tradiziunals questa via.
Blers Indians han era fatg diever da la via giuridica per meglierar lur situaziun. Adina puspè pon els far valair avant dretgira contracts territorials ch’els avevan signà en il 19avel tschientaner cun l’USA. Savens na survegnan els dentant betg enavos il terren, mabain be in’indemnisaziun finanziala. Ils Lakota per exempel han refusà ina tala per ils Black Hills, ina chadaina da culms en il vest dal stadi da South Dakota, cunquai che lur dretgs a quella regiun fissan vegnids abolids per adina. Er ils Shoshone dal Vest han lutgà durant decennis cunter il pajament da daners d’indemnisaziun. Els eran en possess da contracts per betg main che la mesadad dal stadi da Nevada, inclus las regiuns che disponan da bler aur. Ma suenter la sperdita da votaziuns (manipuladas) han els la finala stuì acceptar l’onn 2004 ina regulaziun sfurzada da daner-per-terren.
L’onn 1968 è vegnì fundà l’American Indian Movement AIM (‹Moviment dals Indians americans›), inizià oravant tut d’Indians urbans a Minneapolis e Cleveland. Cun la fundaziun da l’AIM han insaquants giuvens Indians era applitgà metodas pli militantas, surtut a l’entschatta dals onns 1970. La finamira era da propagar e cuntanscher ina nova conscienza indiana fin ad in status autonom dals reservats. Publicitad internaziunala ha l’AIM retschavì entras insaquantas acziuns spectacularas sco il Trail of Broken Treaties (la ‹Senda dals contracts ruts›) ch’ha manà ad ina curta occupaziun dal Bureau of Indian Affairs; u entras l’occupaziun dal vitg Wounded Knee en il reservat da Pine Ridge l’onn 1973, nua ch’ils activists da l’AIM han proclamà la naziun independenta Oglala. Suenter intgnias emnas è l’occupaziun vegnida supprimida militaricamain dal FBI e da l’armada. Pli tard ha l’AIM lura smess sia militanza. Il moviment exista fin oz sco organisaziun ch’emprova da represchentar en l’USA interess indians specifics, dapli autodeterminaziun e valurs tradiziunalas dals Indians.
Adina pli impurtant daventa er il protest d’organisaziuns internaziunalas sco per exempel da l’ONU. Represchentants indians viagian mintg’onn a Genevra per preschentar lur plants en gruppas da lavur creadas spezialmain per indigens. L’onn 2006 ha l’United Nations Committee on the Elimination of Racial Discrimination (CERD) reproschà uffizialmain a l’USA da discriminar cuntinuadamain e da violar ils dretgs indigens dal pievel dals Shoshone dal Vest. Quai è succedì suenter plants correspundents dal Western Shoshone National Council. L’USA è vegnida ordinada d’instradar mesiras per terminar la discriminaziun. En quest senn agescha er il president vertent Barack Obama.
Annotaziuns[modifitgar | modifitgar il code]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Reginald Horsman: United States Indian Policies, 1776–1815. En: Handbook of North American Indians, nr. 4. 1988, Smithsonian Institution, Washington
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Francis Paul Prucha: United States Indian Policies, 1815–1860. En: Handbook of North American Indians, nr. 4. 1988, Smithsonian Institution, Washington
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Klaus Frantz: Die Indianerreservationen in den USA. Aspekte der territorialen Entwicklung und des sozio-ökonomischen Wandels. Erdkundliches Wissen. Tom 109. Steiner, Stuttgart 1995.
- ↑ D’Arcy McNickle: Native American Tribalism – Indian Survivals and Renewals. Oxford University Press, London
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 William T. Hagan: United States Indian Policies, 1860–1900. En: Handbook of North American Indians, nr. 4. 1988, Smithsonian Institution, Washington
- ↑ James Wilson: The Original Americans: US Indians – A Minority Rights Group Report. Expedite Graphic Limited, London
- ↑ 7,0 7,1 Lawrence C. Kelly: United States Indian Policies,1900–1980. En: Handbook of North American Indians, nr. 4. 1988, Smithsonian Institution, Washington
Litteratura[modifitgar | modifitgar il code]
- Dee Brown: Begrabt mein Herz an der Biegung des Flusses. Knaur, Minca 2005. ISBN 3-426-62804-X
- Klaus Frantz: Die Indianerreservationen in den USA. Aspekte der territorialen Entwicklung und des sozio-ökonomischen Wandels. Erdkundliches Wissen. Tom 109. Steiner, Stuttgart 1995. ISBN 3-515-06217-3
- William C. Sturtevant (Hrsg.): Handbook of North American Indians. Smithsonian Institute, Washington D.C. 1988. ISBN 0-16004-583-5 (ovra cumpletta)
- En spezial: Tom 4. Wilcomb E. Washburn (edit.): History of Indian-White Relations. ISBN 0-87474-184-X
- Thomas Wagner: Irokesen und Demokratie. Ein Beitrag zur Soziologie interkultureller Kommunikation. Dissertaziun Münster 2002. Lit, Münster 2004. ISBN 3-8258-6845-1