Volapük

Ord Wikipedia
Quest artitgel è vegnì scrit d'in student da la lingua rumantscha e pudess cuntegnair sbagls d'ortografia e da grammatica.

Volapük es üna lingua artifiziala, creada tras il sacerdot tudestg Johann Martin Schleyer in 1879, cun l'intenziun da facilitar la comprensiun tanter umans da differentas culturas. In seis emprims anns quel obtgnaiva un grand success e se estima chi quasi cent milles umans poteva esser considerats pledaders da la lingua al initi dal sechel 20. Nonobstante, la relativa complexità da la grammatica (in comparaziun cun seis principal concurrent, Esperanto, apparit in 1887) e graves divisiuns tanter ils pledaders provocavan il declin da la lingua. Actualmain, quel es practicà tras un parve gruppa d'enthusiastas.

Schleyer, chi era un tudestg paroch catholic in Bavaria, publicava in 1879 seis emprim artichel super sia lingua auxiliar Volapük. In 1931 Arie de Jong revideva la lingua. El re-introduceva la littera "r" in multe parolas, raffinava il sistema verbal, e ils numers, ed appurava alicuns puncts da la grammatica.

Summari da la lingua:

Volapük es agglutinant, quist chi permitte l'uniun da divers termins per formar üna parola nova. Originalmain Volapük habeva 4 cass: nominativ, accusativ (desinenza -i), dativ (desinenza -e) e genitiv (desinenza -a). Il vocativ consiste in l'inserziun da l'interjecziun o davant il substantiv. La parola volapük significa "lingua dal muond": ab vol (muond) + desinenza da genitiv (-a) + pük (lingua). Üna critica al volapük era la deformaziun chi habeva suffrida las parolas chi esseva prendite ab altere linguas (tras exempl, vol e pük veni ab ils termins englais world e speech respectivemain); assi las parolas ambas monstra üna "vista eurocentrica", ancora es incomprensibel per quasi tot il muond.

Quist exempl da Volapük es üna traducziun dal "Pater Noster":

Volapük original Volapük revidit
O Fat obas, kel binol in süls, O Fat obas, kel binol in süls!
paisaludomöz nem ola! Nem olik pasaludükonöd!
Kömomöd monargän ola! Regän ola kömonöd!
Jenomöz vil olik, Vil olik jenonöd,
äs in sül, i su tal. äsä in sul, i su tal!
Bodi obsik vädeliki givolös obes adelo.    Givolös obes adelo bodi aldelik obsik!
E pardolös obes debis obsik, E pardolös obes döbotis obsik,
äs id obs aipardobs
debeles obas.		 äsä i obs pardobs utanes, kels edöbons kol obs.
E no obis nindukolös in tentadi, E no blufodolös obis,
sod aidalivolös obis de bad. ab livükolös obis de bad!

Vesair era[modifitgar | modifitgar il code]

Colliaziuns[modifitgar | modifitgar il code]

Commons Commons: Volapük – Collecziun da maletgs, videos e datotecas d'audio
Da "https://rm.wikipedia.org/w/index.php?title=Volapük&oldid=163805"