Casablanca (film)

Ord Wikipedia
Rick’s Café a Casablanca (2006)

Casablanca è in film american da Michael Curtiz, realisà l’onn 1942. El collia elements melodramatics cun meds stilistics dal film d’aventura e dal film criminal. Il film resplenda impressiuns da la Segunda Guerra mundiala e furma ina part da la propaganda da Hollywood cunter la Germania naziunalsocialistica. Il film è stà nominà l’onn 1944 per otg Oscars. La finala è el vegnì undrà sco meglier film, per la meglra reschia e per il meglier scenari.[1]

Casablanca è in classicher dal film da kino e giauda enfin oz ina gronda popularitad. Intgins citads da Casablanca tutgan tar ils pli enconuschents da l’istorgia dal film insumma. Er ils acturs principals Humphrey Bogart ed Ingrid Bergman vegnan savens identifitgads en emprima lingia cun lur rollas en Casablanca, schegea che domadus tutgavan tar ils acturs ils pli populars da lur temp e ch’els han collavurà avant e suenter en bleras autras producziuns da success.

Cuntegn[modifitgar | modifitgar il code]

Humphrey Bogart (1940)

Il film gioga durant la Segunda Guerra mundiala. Il nord da la Frantscha è occupà da l’armada tudestga. La part meridiunala e l’Africa dal Nord franzosa vegnan administradas dal reschim da Vichy. Uschia er il protectorat franzos Marocco. Blers fugitivs arrivan a Casablanca cun la speranza da pudair sgular da là a Lissabon, en il Portugal neutral, per emigrar en America. Ils blers dad els na vegnan dentant betg da bandunar Casablanca: il schef da polizia franzos Louis Renault (Claude Rains) è corrupt e collavura cun ils Tudestgs. Visums da transit emetta el be per autas summas u cunter relaziuns intimas. E sin la fiera naira porschan figuras dubiusas sco il talian Ugarte visums per summas monstrusas.

En la citad da Casablanca sa tegna er l’American Rick Blaine (Humphrey Bogart) si. Sia bar Rick’s Café Américain è in lieu da sentupada per blers fugitivs. Cur che l’Etiopia era vegnida attatgada en ils onns 1930 da l’Italia aveva Rick sustegnì la resistenza africana cun agid da cuntrabanda d’armas; e durant la Guerra civila spagnola aveva el battì da vart dals republicans. Ma en il fratemp è el daventà cinic e dischillusiunà ed ha, sco el di, nagin interess da prender per auters las chastognas or dal fieu.

Il film cumenza cun l’assassinat da dus uffiziers tudestgs. Damai che lur visums da transit èn sparids, fa la polizia in’investigaziun gronda a Casablanca per chattar il delinquent. La finala prova la polizia da metter a ferm Ugarte en la bar da Rick ed al fisilescha sin la fugia. Curt avant aveva Ugarte mess en salv tar Rick ils dus visums engulads.

Ma l’entira alteraziun pervia dals dus visums – che maina schizunt il maior tudestg Strasser a Casablanca – ha in motiv pli profund: l’enconuschent cumbattant da la resistenza europeica Victor László (Paul Henreid) è sin via en la citad. Gia pliras giadas ha el pudì mitschar dals nazis. Ensemen cun sia dunna Ilsa Lund (Ingrid Bergman) tschertga el dus visums da transit per pudair emigrar en America.

En la bar reconuscha Ilsa il pianist Sam che sunava gia a Paris dal temp ch’ella aveva in’affera passiunada cun Rick. Sco da sias uras, al supplitgescha ella da sunar As Time Goes By. Dal temp ch’ils Tudestgs eran arrivads a Paris vuleva Rick fugir cun Ilsa or dal pajais. Ma il davos mument aveva ella laschà drizzar or, ch’ella na possia betg vegnir. La saira suenter che Rick ha vis Ilsa en sia bar a Casablanca resta el ditg alert, baiva e sa regorda dal temp a Paris.

Ingrid Bergman (1944)

En il fratemp prova László desperadamain da chattar dus visums da transit. Ins al cusseglia da dumandar Rick. László al porscha la finala 200 000 franc per ils documents. Ma Rick gioga il schiglius e permalà e n’è betg pront da gidar ses rival. Schizunt en quel mument che Ilsa al smanatscha cun la pistola na dat el betg suenter. Sia tenuta sa mida pir suenter che Ilsa al confessa d’esser stada maridada cun László gia avant lur temp communabel a Paris. Ins l’aveva infurmà che László saja vegnì assassinà dals nazis. Uschespert ch’ella è dentant vegnida a savair il cuntrari, ha ella bandunà Rick per returnar tar ses um – senza dentant perder ses sentiments per Rick.

En il fratemp metta il chapitani da polizia Renault a ferm László pervia da sia participaziun ad ina reuniun scumandada. Sin quai offrescha Rick a Renault ina fatschenta: sut la cundiziun ch’el ed Ilsa possian bandunar il pajais nundisturbadamain, vul el tradir László sco assassin dals dus curriers tudestgs. Renault va d’accord, ed els insceneschan in inscunter tranter Rick, Ilsa e László. En quel mument che Rick surdat ils visa da transit cumpara Renault e vul arrestar László.

Ma qua sa mussi che Rick aveva da l’entschatta nà be inscenà l’affar cun Renault: El tira sia pistola e smanatscha Renault. Ensemen van els a la plazza d’aviaziun. Là insista Rick che Ilsa partia cun László. El la laschia partir gist pervia da ses sentiments per ella e perquai che László la dovria dapli ch’el sez. Ilsa targlina l’emprim, ma descenda la finala ensemen cun László l’aviun per Lissabon. László aveva Rick pudì persvader ch’Ilsa charezzia be el e che l’affera da Paris saja daditg vargada ed emblidada.

Ma curt avant la partenza da l’aviun cumpara maior Strasser e vul contactar la tur da controlla per impedir il sgol. Qua al sajetta Rick davant ils egls da Renault. Ma lez scuvra en quel mument ses agen patriotissem e protegia Rick cun cumandar als policists che curran natiers d’arrestar «ils suspectads usitads». Il film finescha cun ils pleds da Rick drizzads a Renault: «Louis, jau pens che quai saja l’entschatta d’ina grondiusa amicizia.»

Annotaziuns[modifitgar | modifitgar il code]

  1. Cf. The 16th Academy Awards (1944).

Litteratura[modifitgar | modifitgar il code]

  • Ulrich Hoppe: Casablanca. Heyne, München 1987, ISBN 3-453-86062-4.
  • Andreas Missler-Morell: Ich seh’ dir in die Augen, Kleines – Casablanca. Der Kultfilm. Heyne, München 1998, ISBN 3-453-14148-2.
  • Aljean Harmetz: Verhaften Sie die üblichen Verdächtigen: wie Casablanca gemacht wurde. Berlin-Verlag, Berlin 2001, ISBN 3-8270-0329-6.

Colliaziuns[modifitgar | modifitgar il code]