Utilisader:Andreas/Plazzals/Nonais
Nones (Nònes) | ||
---|---|---|
Pajais | Italia | |
Regiun | Trentino-Tirol dal Sid | |
Pledaders | – | |
Plazza | {{{plazza}}} (Ethnologue 1996) | |
Famiglia | Linguas indogermanas Linguas italicas |
|
Status uffizial | ||
Uffizial en | Nagin pajais | |
Reglà da | Na vegn betg reglà | |
Codes | ||
ISO 639-1 | ||
ISO 639-2 | ||
ISO 639-3 | ||
|
Nones | |
---|---|
Pajais | Italia |
Regiun | Trentino |
Pledaders | ~30'000 |
Tipologia | SVO |
Classificaziun | |
- Linguas indogermanas | |
Exempel | |
La va via plana la parola nònesa, |
Il nònes, numnà noneso u anaunico per talian, è tenor insaquants linguists in idiom da la lingua ladina che fa part da la gruppa retoromana da las linguas indogermanas. Il nones vegn discurrì en la Val di Non/Nonstal en il Trentino (Italia), da la qual prenda il num. Igl existan bleras variantas tut tenor il lieu en il qual el vegn discurrì. Dal punct da vista da la linguistica è el stretgamain parentà cun l'idiom da la cunfinanta Val di Sole/Sulzberg bassa (solander, solandro per talian) e da la Val di Rabbi.
Derasaziun e variantas[modifitgar | modifitgar il code]
.
Caracteristicas linguisticas[modifitgar | modifitgar il code]
- Palatalisaziun da <c> e da <g> davant <a>, sco en «ciaval» (tal. cavallo, rum. chaval, cf. franzos chavel) u «giat» (tal. gatto, rum. giat). En blers vitgs da la Val di Non, en la Val di Sole e Rabbi bassa è la palatalisaziun parziala sco en il furlan (p.ex. cjaval, gjat)
Exempel[modifitgar | modifitgar il code]
- Text en il dialect da Tuenno (Tuèn)
El Nònes l é na parlada de la Val de Nòn. No' l giâ namò na scritura definida e ognun, ancôiandì, pôl scriverlo come che l vôl. No' g é en Nònes standard, tuti i paesi de la val, ancia i pù daosini, i giâ la so' parlada, con modi de dir, vocaboi e pronuncia diversi. Per esèmpi, el dialèt da Fón l é divèrs da chél da Dambel, chél da Tai da chél da Còret, chél da Tuèn da chél da Clés, chél da Rvòu da chél da Rum. Enzì, na parola taliana come "scuola" la pôl esser scrita: "scôla" (['sko.la] o ['skɔ.la] o ['skø.la]), "scuèla" (['skwε.la]), "scuola" (['skwɔ.la]) o "s-ciôla / s-cjôlå" (['sʧo.la] o ['sʧœ.lʌ]).
- Translaziun per rumantsch grischun
Il nònes è in idiom da la Val di Non. El n'ha anc betg in'ortografia definita e mintgin, ozendi, po scriver el sco ch'el vul. I na dat betg in nònes standardisà, tuts ils vitgs da la val, era ils pli vischins, han lur agen idiom, cun modas da dir, pleds e pronunzia divers. Per exempel è il dialect da Fondo divers da quel da Dambel, quel da Tai da quel da Coredo, quel da Tuenna da quel da Cles, quel da Revò da quel da Rumo. Uschia po in pled talian sco "scuola" (scola) vegnir scrit: "scôla" (['sko.la] o ['skɔ.la] o ['skø.la]), "scuèla" (['skwε.la]), "scuola" (['skwɔ.la]) o "s-ciôla / s-cjôlå" (['sʧo.la] o ['sʧœ.lʌ]).