Der Golem

Ord Wikipedia
Il Rabbi Löw creescha tenor ina ditga veglia il golem.

Der Golem è il titel d'in roman da 20 chapitels da Gustav Meyrink. El è cumparì l'emprima giada ils onns 1913-14 sco roman da cuntinuaziun en il magazin Die weißen Blätter ed l’onn 1915 en furma da cudesch.

Cuntegn[modifitgar | modifitgar il code]

Baud 20avel tschientaner: Il raquintader anonim da l'istorgia, ch'è sin visita a Prag, legia avant che ir a letg in cudesch sur la vita dal Buddha Gorma e siemia fitg malruassaivel. El sto anc ina giada viver chaussas ch’èn capitadas avant 30 onns en il quartier da gidieus da Prag.

Uschia surprenda el l'identitad dal entagliader da crappa ed reparader dad antiquitads Athanasius Pernath che viva enturn 1890/1891 en il ghetto a Prag. Il raquintader survegn pli e pli access al passà ed a l’intern dad Pernath ed entaupa la fin sa sez.

En l'abitaziun da Pernath vegn nunspetgadamain in signur che sa deporta sco sch'el fiss da chasa là e che na salida betg e na prenda betg giu il chapè. El tira in cudesch cun in cuverta da metal or da sia tastga. L’iniziala I l’entschatta dal chapitel Ibbur (engravidada da l’olma, Seelenschwängerung) sto vegnir restaurada. Pernath legia il chapitel misterius. Sco in spiert è il visitader puspè svanì. Bain spert suppona Pernath, ch’il client misterius saja la creatira ord las ditgas, il Golem, dal qual ins di ch’el visitia mintga 33 onns Prag. Rabbi Löw duai avair stgaffì en il 1580 a la riva da la Moldau or da arschiglia tenor perscripziuns persas da la Kabbala, perquai ch’el giavischava in gidanter, che protegia ils gidieus.

Dad uss ennà vegn la vita da Pernath tut in tranter l'auter. El vegn involvì en diversas intrigas e ha adina puspè allucinaziuns. Betg be ch'i capitan curiusas chaussas ch'el na chapescha betg, mabain vegn el era involvì en il plan da vendetga dal student da medischina Charousek cunter ses bab illegitim, il targlinant Aaron Wassertrum, che n’accepta betg el. Plinavant emprenda el ad enconuscher l'archivar Hillel, che è adina là sche Pernath dovra agid, ed sia feglia Mirjam, en la quala el s'inamurescha.

En ina chombra da la chasa vischinanta chatta Pernath ina porta e vegn en ina chombra engiatrada, la chombra senza access, ch’el renconuscha tenor las descripziuns sco il dachasa dal Golem. In gieu da troccas prenda tut sia attenziun, cunzunt l’emprima charta, il Pagat. El sa regorda d'avair malegià sez questa charta avant onns. Tuttenina crai el da sa seser visavi a sa sez.

Ses inscunter cun il Golem, che cumpara sco dubel dal carstgaun, resultan en il giavisch ed la speranza, da retschaiver in Jau immortal.

Entras in cumplott da Wassertrum vegn suspectà ch’el haja mazzà insatgi e sto ir en praschun, nua ch'el pirescha e dat si tut la speranza, enfin ch'el vegn lascha liber suenter sis mais tut nunspetgadamain e senta che la part dal ghetto, en la quala el aveva vivì è vegnida stgarpada giu. Ses amis da pli baud tschertga el senza success. Cun empruvar da tschertgar Hillel ed Mirjam, ch’el suppona en la chombra senza access, sa lascha el ir giu cun ina suga dal tetg tar la fanestra cun ina giatrera. La suga rumpa ed el dat giu sin la sulada.

Cura ch’il raquintader sa dasda puspè, chatta el in chapè scumbigliada cun si il num "Athanasius Pernath". Tar sias retschertgas chatta el ulteriurs indizis dal siemià en la realitad. La fin, cura ch’il raquintader s’inscuntra cun ses Jau siemià, resta intschert con vardad ch’era en il siemià.

Stilistica[modifitgar | modifitgar il code]

Il “Golem” da Meyrink vala sco classicher da la litteratura fantastica. I na sa tracta betg dad ina adattaziun da la ditga gidieua dal Golem en il senn pli stretg, mabain dad in maletg da siemi impressiunistic avant il fund da la ditga, che è quasi premissa per il lectur. La figura da titel na cumpara betg en il roman, con fitg che il raquintader sez surprenda en fasas questa rolla resta avert.

Nagina film[modifitgar | modifitgar il code]

Malgrà che tschantschas dian auter, è nagin dals films dal Golem da Paul Wegener in film dal roman da Meyrink, era betg il pli enconuschent, il qual ch'è vegnì producì l’onn 1920 ensemmen cun Carl Boese Der Golem – wie er in die Welt kam. Ils films tractan plitost la ditga dal Golem sez, medemamain uschia il film Le Golem da Julien Duvivier or da l'onn 1936.

Colliaziuns[modifitgar | modifitgar il code]