Model:Artitgel da l'emna/25
Il term regiunalissem designescha: la stenta da stgaffir u extender instituziuns en ina regiun geografica, las qualas servan a prender decisiuns autonomas; l’identificaziun dals umans cun ina regiun e – tut tenor – la furma exagerada da questa tenuta; furmas d’expressiun regiunalas en la lingua, en la litteratura ed en l’art figurativ.
La noziun è da differenziar dal term ‹regiunalisaziun›. Quest ultim designescha en general process che servan a constituir u midar spazis politics, administrativs, socials u economics, e quai independentamain da la dumonda sche quels vegnan mess ad ir or da la regiun ubain d’ordaifer.
Sco regiunalissem vegn designada l’intenziun da dischlocar tras regiunalisaziun cumpetenzas da decisiun dal nivel naziunal resp. da quel d’in chantun u pajais federativ sin regiuns pli pitschnas. Il process cuntrari, che rinforza il stadi central, sa numna unitarisaziun.
Regiuns furman territoris da grondezza mesauna: Ellas èn pli pitschnas ch’ils stadis, als quals ellas appartegnan, ma pli grondas che citads u vischnancas. Sco «stadis» vegnan designads en quest connex betg be stadis naziunals, mabain (en stadis federals) er chantuns resp. pajais federativs.