Model:Artitgel da l'emna/39

Ord Wikipedia

Il schember (Pinus cembra) è ina spezia da planta or da la famiglia Pinaceae. La planta è da chasa en las Alps ed en las Carpatas e po cuntanscher in’autezza da fin 25 meters. Ses chatschs smuttads portan blers puschels cun mintgamai tschintg guglias. Ils sems vegnan numnads cocs-schember u nuschegls-schember. Las plantas pon cuntanscher ina vegliadetgna da fin 1000 onns. Il lain che savura fitg aromatic vegn duvrà per far mobiglias e per entagliar. Las puschas – che vegnan numnadas betschlas u nuschpignas – ed ils sems (nuschegls-schember u cocs-schember) servan a producir aliments e spirituosas.

La denominaziun da la spezia ‹cembra› en il num scientific ha Carl von Linné surpiglià dals nums dal linguatg dal mintgadi ch’èn enconuschents en ils territoris da derasaziun (betg germans) da la planta e ch’èn probablamain da provegnientscha preromana: ‹pin cembro› (franzos), ‹cembro›, ‹cirmolo› (talian), ‹dschember›, ‹schiember› (rumantsch), ‹cier›, ‹cirum›, ‹zirm› (ladin dolomitan), ‹cirmul› (furlan), ‹zâmbru› (rumen).

Per tudestg sa numna la planta ‹Zirbelkiefer›, ‹Arbe›, ‹Arve›, ‹Zirbe› u ‹Zirbel›. En Svizra tudestga è surtut derasà il num ‹Arve›, per part er ‹Arbe›; las denominaziuns ‹Zirbe› u ‹Zirm› èn usitadas en l’Austria e Baviera.