Model:Artitgel da l'emna/46

Ord Wikipedia

Sut la denominaziun amfibis (Amphibia) vegnan subsummads tut ils vertebrats che vivan sin la terra che pon, cuntrari als amniots (‹animals d’umbli›), sa reproducir be en l’aua. La zoologia sa serva da questas denominaziuns en emprima lingia en connex cun spezias che vivan ozendi (recentas). Entaifer la paleontologia dals vertebrats vegn la noziun ‹Amphibia› percunter duvrada a moda main exclusiva e cumpiglia tradiziunalmain adina er furmas temprivas dals vertebrats che vivan sin terra, las qualas èn daditg extinctas. Per differenziar meglier las trais gruppas recentas (raunas e rustgs, amfibis cun cua, cecilias) discurran ins en connex cun quellas er da Lissamphibia. Sch’i vegn discurrì en quest artitgel d’amfibis, èn per ordinari manegiadas las Lissamphibia.

Tar amfibis ha il svilup da l’individi per il pli lieu sur in ov che vegn deponì en l’aua e dal qual sa sviluppa ina larva che viva en l’aua e respira tras las brantschas. Questa larva percurra ina metamorfosa, a la fin da la quala stat per ordinari in individi creschì che respira tras ils pulmuns e ch’è abel da viver ordaifer l’aua. Il num scientific ‹Amphibia› (dal grec vegl ἀμφίβιος amphíbios ‹cun duas vitas›; furmà da ἀμφί amphí, ‹dad omaduas varts›, e βίος bíos, ‹vita›) fa allusiun a las duas fasas da la vita avant e suenter avair terminà la metamorfosa. Sin fundament da lur fisiologia èn tut las spezias d’amfibis però er dependentas en il stadi da creschì da spazis da viver ch’èn almain segnads d’in’auta umiditad da l’aria. Blers amfibis èn activs da notg per tegnair bassa la sperdita d’aria tras la pel e per sa proteger cunter inimis.