Utilisader:MeLis Adragun/Cudeschs/Paraulas rumantschas/Surmeir

Ord Wikipedia

La princessa loscha
[modifitgar | modifitgar il code]

Igl era ina giada in prinzi che vuleva maridar. In bel di al raquinta in chatschader: «Davos la muntogna abitescha ina princessa pli bella ch'il sulegl e pli loscha che l'orcan.» Dalunga lascha il prinzi sellar ses chaval e banduna il pajais.

Arrivà tar il chastè da la princessa loscha, siglia el giu dal chaval e dumonda il retg da pudair maridar sia figlia. Il retg è d'accord. Ma la princessa al respunda cun beffa: «Ti vuls maridar mai? Ti n'es gnanc degn da ma liar las curegias!» Il prinzi è trist e permalà!

Ma il prinzi na sa lascha betg scuraschar. El sa cunvegna cun il retg d'entrar en ses servetsch sco pajass da la curt. El metta davent sia vestgadira nobla e sa vestgescha da pajass per che la princessa n'al enconuschia betg.

Suenter cumpra il prinzi trais cullas d'aur e las zuppa en tschaler. La princessa vegn natiers. Ella vul posseder las cullas. «Sche ti dormas cun mai, las pos ti avair!», di il prinzi. La princessa e perencletga ed els passentan ensemen la notg.

Suenter quella notg era la princessa en speranza e vuleva fugir, perquai ch'ella temeva la vargugna. Il prinzi fui cun ella. Sin ina punt lascha el crudar tut las custaivladads da la princessa en l'aua. La princessa crida grossas larmas.

Uss èn la princessa ed il prinzi fitg povers. Per betg stuair murir da la fom, sto la princessa servir en in'ustaria. Ma ils giasts stizzan be lur said e na pajan nagut. Els rian or la princessa. «Nus stuain tschertgar in'autra lavur per tai», di il prinzi.

«Ti pudessas vender vaschella sin il martgà!», propona il prinzi. Ditg e fatg. A l'entschatta fascheva ella buns affars. Ma il prinzi aveva cumandà als schuldads da chavaltgar tras il stan da la princessa e sfratgar tut. La princessa crida.

«Turnain tar tes bab. Là pos ti lavurar en cuschina ed ans procurar per il paun da mintgadi.» Ed uschia èsi daventà. La princessa prenda di per di paun e charn or da las padellas dal retg, lia las chaussas enguladas sut sia rassa e porta tut al prinzi.

In di vegn il prinzi en cuschina e maina la cuschiniera en sala. Entant ch'els sautan, fa el crudar per terra las mangiativas. La princessa sa vargugna. Alura cumonda il retg: «I tanscha. Prinzi, ta dà d'enconuscher. Sajas quai che vus essas!»


Bucobello
[modifitgar | modifitgar il code]

Igl era ina giada in bab ed ina mamma ch'avevan trais figls. Il pli vegl aveva num Bucobello, ils dus auters Barluc e Barluchin. Bucobello era in giuven curaschus che na temeva gnanc il diavel. Ina giada ha il bab ditg als dus auters figls: «Mo spetgai, insacura vi jau mussar ad el, tge ch'avair tema vul dir!»

In di han els fatg batgaria; els avevan mazzà in tarment bov. La saira suenter tschaina va Bucobello sco adina a mattauns tar ina giuvna dal vitg. Turnond vers mesanotg encunter chasa, entaupa el in monster, mez uman e mez arment, che sa bitta ad el en via. «Ti mo spetga!», pensa Bucobello, turna enavos e splunta vi dal barcun-chombra da sia giuvna: «Ma pudessas emprestar in mument ina furtga.» Lura returna el ed il monster è anc adina là e tegna fermà la via. Noss Bucobello na targlina betg ditg e chatscha al glimari la furtga en il venter. Sinaquai metta el enavos la furtga en ses lieu e va a chasa sco sch'i na fiss stà nagut. A chasa dumondan ils ses, sch'el n'haja betg entupà il bab. El n'haja vis nagin, respunda Bucobello. «N'era betg in cun in tgir-vatga sur il chau?» «Ah, in cun in tgir-vatga hai jau bain entupà, ma jau na pudeva betg savair che quai saja il bab», di el uss plain anguscha. «Sas, il bab vuleva far pigliar tema tai!», din ils dus frars sco or d'ina bucca. «O Segner Dieu, sche be jau n'hai betg blessà el, pertge che jau hai mess or da via el cun ina furtga», di il pover Bucobello. Svelt van els a guardar e propi chattan els il bab stagn mort a l'ur da la via.

Bucobello va tar il mastral, ses padrin, e raquinta ad el quai ch'era capità. Quel fa immediat sa radunar la dretgira. Essend ch'il sgarschaivel delict era vegnì commess senza savair e vulair, laschan ins crudar la paina da mort e pronunzia la suandanta sentenzia: Bucobello duai ir or en il mund e passentar mintgamai la notg gist là nua ch'el sa chatta cur ch'il sulegl va da rendì; e quai fin ch'el ha chapì tge ch'avair tema vul dir.

In di suenter la sepultura dal bab prenda il giuven ses fagot si dies e sa metta sin viadi. La saira arriva el en in guaud. Gist il mument ch'il sulegl gieva da rendì, sa chattava el sut in pign vegliander cun spessaglia roma. El pensa: «Uss stas ti gist qua sur notg.» El marenda, prepara in letg e sa metta a durmir.

Vi per la notg sa dasda Bucobello e senta in smuschignim en la roma. Ina vusch dumonda: «Sas nagut da nov, has nagut da nov?» «Bain, e ti?» «Jau er.» «E ti?» «Jau er.» «Sche tge sas ti da nov?» «Ma jau sai ch'i dat en tal e tal lieu ina gronda vischnanca ch'ha nagin'aua. La glieud sto purtar quella dalunsch natiers e sch'insatgi po far vegnir l'aua, è el ritg avunda per si'entira vita.» Uschia discurriva ina vusch ed in'autra dumonda sinaquai: «N'èsi betg pussaivel da far vegnir l'aua?» «Bain, bain, sch'ins prenda in martè grond d'in fravi e va sur la vischnanca e dat trais culps cun il martè vi dal grip en tal e tal lieu, vegnan or trais radis d'aua gross sco il martè e la vischnanca ha alura aua avunda.» Bucobello ch'aveva chapì mintga pled pensa: «Quest qua vi jau tegnair endament.»

In'autra vusch dumonda: «E ti, tge sas ti da nov?» «Ma jau sai ch'i dat en in'autra vischnanca in grond signur ch'ha in chastè. Ma el na po betg abitar en quel. Gia blers èn ids per guardar, tge ch'i saja en quel chastè, ma nagin n'è mai turnà.» «Ma n'èsi betg pussaivel», dumondan ils auters, «da deliberar quel chastè?» «Bain, bain, en quel chastè viva in gigant e quel dorma da las dudesch fin l'ina la notg. Sch'insatgi ristgass d'entrar da quellas uras en il chastè, chattass el en tala e tala chombra ina spada che taglia sco in rasuir. El stuess prender la spada ed ir en la chombra nua ch'il gigant dorma profundamain e tagliar giu il chau ad el. Alura fiss il chastè liber ed il signur pudess ir lien ed abitar senza tema.» Er quella chaussa tegna Bucobello endament.

La terza vusch dumonda: «E tge sas ti da nov?» «En tala e tala citad è vegnida engulada la figlia dal retg e quel ha dà il decret che quel che possia salvar ella, possia maridar ella. Ma nagin na sa, nua ch'ella è.» «N'èsi betg pussaivel da la chattar?», han ils auters dumandà la vusch. «Bain, bain, ma igl è fitg difficil. Ins sto pudair sa far invisibel, pertge ch'ella vegn survegliada fitg bain da di e da notg. Ed engulada è ella vegnida sper la mar alva.»

Bucobello aveva gizzà las ureglias e chapì mintga pled. El senta puspè in schuschurim, sco sche dus, trais utschels gronds sgulassan davent; alura èsi puspè quiet ed el sa durmenta e dorma l'entira notg sco in cusch.

La damaun sa metta el immediat sin viadi per ir en la vischnanca senz'aua. Cur ch'il sulegl va da rendì, arriva el en in vitg e sa decida da star là sur notg. Sut las fanestras d'ina chasa metta el giu ses fagot e sa prepara da tschanar. Strusch ch'el aveva fatg fieu, èn ils patruns-chasa currids natiers schend: «Per l'amur da Dieu, betg faschai fieu! Qua en noss vitg èsi scumandà da far fieu, perquai ch'igl ans manca l'aua per stizzar en cas d'in incendi.» Els envidan el da vegnir en chasa ed al dostan la said cun vin. Vegnind en discurs, raquintan els a Bucobello da la gronda mancanza d'aua da baiver e din: «Sch'insatgi savess far vegnir l'aua per la vischnanca, alura fiss el ritg avunda per vita duranta.»

Uss saveva Bucobello ch'el era arrivà en il dretg lieu ed el di: «Sche bun pia, jau vi far vegnir a vus l'aua.»

Sc'in chametg è sa derasada la nova ch'i saja arrivà in ester che sappia puspè far currer l'aua dal vitg. Bucobello vegn clamà davant la suprastanza e quella empermetta d'al dar tant aur sco quai ch'el paisia, sch'el saja bun da far vegnir l'aua.

La proxima damaun fa el dar il fravi dal vitg il martè grond. Vesend la glieud a vegnir el cun in martè, schevan els: «Quel è or da senn da vulair far vegnir l'aua cun in martè.» Ma per spir mirveglias suandavan els tuttina el. Bucobello arriva si tar il grip, chatta il lieu che las trais vuschs avevan inditgà e dat cun tutta forza trais culps cunter il granit. Suenter la terza frida, tge miracul, sburflava l'aua en trais bels radis or dal grip. Tut che curriva natiers per tschiffar l'aua; sch'ella saja schubra ni turbla nagin che dumandava, basta ch'igl era aua, e frestga era ella. L'entira vischnanca era cuntenta da puspè avair aua. Ma tuttina: avant che dar la paja vulevan tuts esser segirs dal fatg ed els fan star el anc trais dis en vischnanca. Il terz di, essend els persvadids ch'i n'eran betg vegnids cugliunads, al mettani sin la stadaira ed al dattan tant aur sco quai ch'el pasava. Bucobello na pudeva betg purtar tut quest aur ed els al dattan anc char e chaval per ch'el possia chargiar si tut e vegnia pli tgunsch giud via.

La saira da l'auter di, suenter ch'el aveva bandunà la vischnanca da l'aua, arriva el enten far brin avant la chasa da ses padrin. El cloma: «Signur padrin, jau sun qua, Voss figliol, vegnì giu e laschai metter mai il chaval en stalla.» Il padrin dumonda: «Ed has emprendì uss, tge ch'avair tema vul dir?» «Na, padrin», respunda quel. «E co es ti vegnì tar char e chaval? Ti na vegns bain betg puspè ad avair fatg insatge nausch?» «Na, padrin, jau hai gudagnà quai onestamain», respunda il giuven. Suenter avair mess il chaval en stalla di Bucobello: «Signur padrin, ma pudessas anc gidar a stgargiar questa trucca.»

Quel vegn natiers e vul, cartend ch'i saja ina trucca d'in pais ordinari, auzar ella sulet giu dal char. Ma el n'arriva gnanc da la muventar. «Ch'il dianter portia! Tge has pomai en questa trucca?», dumonda el tut surstà. «Signur padrin, quai è mia paja», respunda il giuven. In da mintga vart rabitschan els la trucca si en stiva e Bucobello avra il viertgel. Vesend tge ch'era lien, turna il mistral a dumandar: «Ma per l'amur da Dieu, ti n'has bain betg fatg insatge dal mal?» «Na, padrin», respunda Bucobello, «quai hai jau gudagnà sinceramain.»

Suenter che quel era sa revegnì in pau da la surpraisa, di Bucobello a ses padrin: «Vus savais che nus avain ina povra chasetta; sche Vus essas d'accord uschia, sche pudessan mes dus frars bajegiar cun quests raps trais chasas novas, ma tuttas trais ina sco l'autra. Il chaval pon els duvrar per manar natiers laina e crappa ed ils mastergnants pudais Vus pajar cun da questa munaida. Tar mes return vi jau pudair eleger la chasa che ma plascha il meglier.» Al padrin plascheva quest'idea ed el di: «Bun, sche laschain la chaussa per il mument uschia e damaun vom jau a discurrer cun tes dus frars.»

La damaun bain marvegl sa metta Bucobello sin viadi per ir a tschertgar la vischnanca dal chastè. Ina saira arriva el en ina vischnanca estra cun dasperas in bel chastè serrà. El dumonda da tgi che quest chastè saja e vegn a savair ch'el appartegna ad in grond signur. El va directamain tar quest signur e dumonda el, sch'el possia star sur notg en quest chastè. Ma quel n'ha betg vulì laschar ir en el: Gia blers giuvens ferms e curaschus hajan empruvà quest'aventura e tuts hajan pajà lur temerariadad cun la vita. Bucobello sincerescha dentant ch'el saja capabel da far quai e ch'il signur na dovria betg avair tema per sia vita. Cun rugar e talunar ha quel la finala dà ad el la clav dal chastè.

Bucobello va la saira per la vischnanca enturn a spass e vers mesanotg s'avischina el al chastè. El avra bufatg la porta, va en e cun ina chandaila enta maun fa el la runda per il chastè enturn, fin ch'el arriva tar la stanza cun la spada. Alura va el sin la tschertga dal gigant ed avend chattà quel stagn durmentà sin in sofa, fa el curtas e taglia giu ad el il chau. Uss sa metta el per lung sin ina cuverta e dorma l'entira notg senza vegnir disturbà.

La damaun cur ch'el è sa dasdà, era blera glieud sa rimnada sut las fanestras dal chastè. Els èn stads fitg surprais, vesend ch'il giuven era anc en vita. Ma da vegnir en il chastè nagin che n'avess ristgà. Pir cur ch'il giuven ha mussà or da fanestra il chau dal gigant, èn els stads persvas ch'i na saja pli nagin privel ed èn entrads. Il signur era led e cuntent da puspè pudair abitar en ses bel chastè ed el di a Bucobello: «Ti has deliberà mes chastè e perquai vi jau remunerar tai sco quai ch'i tutga.» Ed el al dat ina trucca plain aur e char e chaval, per ch'el vegnia pli levamain giud via.

La saira splunta insatgi vi da la porta ed il padrin dumonda: «Tgi è là ora?» «Jau sun qua, Voss figliol Bucobello», survegn el per resposta. «Pudessas far il bain e gidar mai a stgargiar la trucca cun daners.» «Has schubra conscienza?», vul il padrin savair. «Geabain, tut e gudagnà en moda e maniera regulara.» Suenter ch'il chaval è stà en stalla e la trucca cun l'aur en stiva dal padrin, ha Bucobello ditg: «Hajas quità da quest aur e sche mes frars han basegn da daners per fabritgar las chasas, sche dai ad els quai ch'els dovran.» «Ed uss, has emprendì tge che tema vul dir?» «Betg anc, signur padrin, perquai stoss jau turnar a viagiar», di Bucobello e l'autra damaun avant il chatschar da l'alva era el gia si e davent.

El vuleva uss ir a tschertgar la mar alva. El va ad in ir ed arriva la saira sisum ina muntogna, gist il mument ch'il sulegl steva per ir da rendì. El guarda enturn ed observa ina chamonetta en vischinanza. En quella abitava ina dunnetta. Quella vegn ora e dumonda tge ch'el fetschia da quellas varts. «Ah», respunda el, «jau sun in pover viandant e vuleva rugar Vus da pudair star sur notg.» «Mes char bun giuven», replica uss la veglia, «jau prendess gugent tai sut mes tetg, ma per l'amur da Dieu, banduna il pli spert pussaivel quest lieu. Sche mia figlia vegn, la tschajera, sche stos ti murir, pertge ch'ella stenschenta tut quai che vegn a travers ad ella.» Bucobello, che n'aveva tema da nagin, respunda: «Jau sun stanchel da murir e na vom betg in pass pli lunsch. Vus avais segir in chantunet nua che jau poss star.» La buna veglietta ha malputgà dal giuven ed al fa vegnir en chasa. Ella al zuppa giun tschaler e staupa ora tut las fessas e sfendaglias, perfin la rusna da la clav, per che la tschajera na possia en nagliur. Avant che la veglia giaja davent, di Bucobello: «Vus pudessas bain far a mai in plaschair. Vossa figlia va per tut il mund enturn. Dumandai ella sch'ella sappia nua che la mar alva sa chatta.» La veglia empermetta da far quai.

Strusch che la veglia era davent, sche senta Bucobello ch'i vegniva adina pli stitg ed el n'era prest betg pli bun da vegnir si cun il flad. La tschajera era turnada a chasa. Ella gieva per tut la chasa enturn e scheva: «Mamma, qua hai anc insatge che jau stoss stenschentar.» Ma la mamma calmava ella e scheva: «Chala, chala d'esser uschè pedanta. Jau sun uss qua prest tschient onns e n'hai anc mai vis in uman sin questa muntogna. Ve uss a maisa avant che tut saja fraid; jau sun stancla e spetg vess da pudair ir a ruaus.» Durant ch'ellas eran vi da la tschaina, dumonda la mamma: «Ti che vas per il mund enturn, sas dir a mai, nua che la mar alva sa chatta?» «Na», dat la tschajera per resposta, «da quellas varts na sun jau anc mai stada. Forsa savessan dir quai la cumar bischa u il cumpar favugn; quels vegnan pli lunsch che jau.» La mamma è stada cuntenta da questa resposta e bainprest èn ellas idas a durmir.

La damaun gia a bun'ura è la tschajera sa messa sin via ed uschè spert ch'ella è stada or da chasa, ha la veglia clamà Bucobello e ditg ad el tge ch'ella haja rabitschà ora da sia figlia. El vuleva uss savair nua che la cumar bischa stettia e la veglia di: «Vi là sin l'autra muntogna. Sche ti vas spert, pos ti arrivar là fin questa saira.» Cun in cordial engrazia fitg prenda Bucobello cumià da la dunna.

La saira arriva el saun e salv sin la muntogna e chatta er là ina chamonetta. En quella abitava puspè ina dunna veglia e quella di: «Bun giuven, sche ti vuls da mai in cussegl, sche returna immediat enavos; sche mia figlia vegn e vesa tai, fa ella pirir tai dal fraid, pertge ch'ella è la bischa.» El na vuleva dentant betg savair novas dad ir davent e roga ella da laschar star el sur notg en chamona. «Sche en num da Dieu», di la veglia, «ve en pia, jau vi guardar tge che jau poss far per tai.» Ella dat ad el insatge tschaina, al zuppa alura giun tschaler e dat anc in pèr cuvertas per ch'el possia resister al fraid. Avant ch'ella seria il tschaler di Bucobello: «Dumandai la bischa, sch'ella sappia nua che la mar alva sa chatta.» La dunna empermetta da far quai e va per ses fatg.

In pitschen mument suenter auda el a tgulond ed urlond e senta in fraid setg che gieva tras pel ed ossa; la bischa era da return. «Mamma», di ella bainspert, «qua sto esser insatgi; di nua ch'el è, per che jau al possia immediat far pirir dal fraid.» «Ma tge ta vegn pomai endament, jau sun uss varga tschient onns sin questa muntogna e n'hai anc mai vis in'olma viventa. Tgi vul pomai che vegnia si qua? Ve uss e ta metta a maisa, la tschaina è gia daditg semtgada», di la mamma e fa vegnir ella en stiva. Durant la tschaina vegn la mamma da manar il discurs sin la mar alva e dumonda la figlia: «Na sas ti betg, nua che la mar alva sa chatta? Jau crai d'avair udì da giuvna a raschunond d'ina mar cun quest num.» «Aha, uss èsi tschert ch'igl è qua insatgi; be spetga, a quel vi jau stgatschar il suar ils pes!», di la bischa e buffa in'urella uschè ferm ch'il pover Bucobello carteva da stuair schelar. Per fortuna aveva la dunna provedì el cun bunas cuvertas, uschiglio pover el! Suenter tschaina di alura la bischa ch'ella haja anc mai vis la mar alva, ma forsa che ses cumpar favugn, ch'haja en dapertut il nas, possia dar scleriment nua che quella mar sa chattia.

La damaun, uschespert che la bischa è stada davent, è la veglia vegnida a liberar il giuven. Bucobello era mez schelà ed airi, ma viv era el anc. Ella al raquinta tge che sia figlia aveva ditg ed el prenda cumià cun in cordial Dieus paja!

Il favugn era da chasa sin ina terza muntogna ed el sa metta sin viadi per cuntanscher quest lieu anc avant la saira. Er sin questa muntogna steva ina veglietta ch'ha ditg: «Fugia, fugia, bun giuven, sche mes figl, il favugn, vegn e chatta tai, alura stgarpa el tai en milli tocs.» Bucobello na sa lascha dentant betg far tema e vul star là. La veglia zuppa el giun tschaler en in bigl da chaschiel e dat ad el anc ina cuverta e plimatschs per ch'el possia sa preservar dals stauschs dal favugn. Er ella empermetta da vulair intervegnir nua che la mar alva saja.

I na va betg ditg che la chasa cumenza a zaccuder; la vaschella da lain giun tschaler sautava per il plaun vi ed il bigl cun en il giuven vegniva bittà da piz a chantun. Bucobello carteva davairas che sia davosa uretta saja arrivada. Bun ch'el aveva cuvertas e plimatschs che tegnevan ora in zic las fridas! Quai ha cuzzà in mument. Il favugn era a chasa e fascheva ses sbragizi. In pau a la giada è el sa quietà. Ma tuttenina di el a sia mamma: «Mamma, jau crai ch'i saja insatgi d'enturn che jau n'hai anc betg fatg star.» Ed el vul danovamain sa metter a buffar. Ma la mamma vegn da calmar il ravgià e da trair el en davos maisa. Durant la tschaina dumonda la mamma, sch'el na sappia betg novas da la mar alva. «Tge vegni endament a tai da t'infurmar davart la mar alva? Aha, qua hai segiramain insatgi ch'ha dumandà suenter!», di il favugn. «Sch'el vegn natiers, sche vi jau dir ad el nua che la mar alva è da chattar.» «Ma empermettas da betg far dal mal ad el?», dumonda la mamma. «Gea, gea, el duaja be vegnir senza tema, jau na fatsch ad el nagut», di il favugn ch'era en sasez in bunatsch. Plain daletg va la mamma a clamar Bucobello.

In zic starment aveva el tuttina, noss bun Bucobello, da cumparair avant il favugn. Quel ha guardà sin il giuven e ditg: «Pertge vul ti savair nua che la mar alva sa chatta?» Bucobello raquinta lung e lad ch'el saja sa mess en il chau da spendrar la figlia dal retg che saja vegnida engulada e che sa chattia amez la mar alva. «Hm, hm», marmugna il favugn en sia barbuna, «quai è in zic in'istorgia cun questa princessa, pertge ch'ella vegn pertgirada da di e da notg. Jau sai nua ch'ella è da chasa. Damaun stoss jau ir a sientar la laschiva ch'els han fatg, pertge sco ch'i para datti puschmaun grondas nozzas e la princessa sto maridar in prinzi da la mar alva. Pia stos ti festinar, sche ti na vuls betg vegnir memia tard.» «E na savessas Vus betg gidar mai en ina u l'autra moda?», dumonda Bucobello. «Bain, gidar savess jau, ma lura stos far bain obedientscha a mes cumonds, pertge che uschiglio giessi mal cun tai», di il bun vegliatsch. «Quai vi jau far, uschè franc sco quai che jau stun qua», respunda il giuven, «pertge che jau sun adina stà in figl d'obedientscha.» «Bun, sche damaun marvegl vas ti giu tar quest guaud che ti vesas. Là chattas ti ina stalla ed en quella èn dudesch chavals; indesch in pli bel che l'auter ed entadim ina puliedra veglia. Quella prendas ti ed ella vegn a gidar tai.» Uschia discurra il favugn. Bucobello engrazia fitg per il bun cussegl e va alura a durmir.

La proxima damaun leva el e va giu tar la stalla. El chatta ils indesch chavals, in pli bel che l'auter, ed entadim la puliedra bratga e maladestra! «Cun quella na vegns ti betg lunsch», pensa el. Ma alura lascha el vegnir endament ils pleds dal favugn e fa quai che quel aveva cumandà: el lascha liber e maina la puliedra or da stalla. Arrivà ora sin la curt, sa mida il chaval – per sia gronda surpraisa – en ina dunna veglia. En ses embrugl vul el sa stgisar, schend ch'il favugn haja cumandà ad el da prender quest chaval or da stalla. Ma la veglia interrumpa: «Va bain, va bain! Ma tge vulevas far cun il chaval?» «Jau avess dad ir a la mar alva ad engular enavos la figlia dal retg.» «Alura n'èsi betg da perder temp, pertge che damaun fa ella nozzas cun il prinzi da la mar alva», di la veglia. «Qua has in pèr stivals che fan cun mintga pass set miglias; e qua ina chapitscha che fa tai nunvesaivel; e sche ti rasas ora quella tuaglia, sche sa mida ella en ina maisetta curclada che dat a tai da baiver e da mangiar tant sco che ti vuls. Ed uss va e bun viadi!»

El engrazia fitg a la veglia per ses regals, tira en ses stivals da set miglias e davent è el! Quai gieva talmain spert ch'el bunamain perdeva il flad. La proxima damaun arriva el a la mar alva. El metta uss si la chapitscha ch'al rendeva nunvesaivel ed entra en la sala nua che tut la nozza era a maisa. Bucobello sa posta gist davos la sutga da la princessa. La princessa aveva in cuppin café ed in biscutin davant ella. Mintga giada ch'ella prendeva insatge sche gieva Bucobello er cun sia part, uschia ch'ella vegniva bravamain a la curta. Ella sto perquai far dar anc in mez biscutin ed in mez cuppin café; er da quai prenda Bucobello la mesadad. Tut che mussava cun il det sin la princessa e scheva: «Guardai la magliadruna!»

Alura sa retira ella en sia stanza per trair en il vestgì da nozzas e sa far bella per ir en baselgia. Bucobello cun si la chapitscha magica va sa chapescha suenter. Arrivà en dad isch, serra el quel cun il schlegn e prenda giu la chapitscha. A la princessa che steva per ir en svaniment di el: «Betg tema, jau sun qua per deliberar tai; prenda ensemen tias chaussas da valur e ta semtga per che nus possian fugir!» Avant che ir or dad isch tira el a la princessa la chapitscha sur il chau giu ed els mitschan or dal chastè senza vegnir observads. Ina giada al liber, tira el en ses stivals da set miglias e davent è el cun la princessa! Na vegnind sia spusa betg nanavant, è il prinzi da la mar alva currì sin chombra a guardar tge che manchia ad ella. Vus pudais as imaginar tge fatscha ch'el ha fatg da vesair ch'il gnieu era vid e l'utschella sgulada ora! Sco in desperà ha el mess en pe sia glieud e tramess schuldada e curriers sin tuttas varts a tschertgar. Ma tut per nagut! La princessa era sparida senza avair laschà enavos ils minims fastizs.

Bucobello e la princessa eran entant arrivads in bun toc pli lunsch. Sin viadi avevan els survegnì fom, pertge che dal past da nozzas n'avevan els betg gì bler, ni l'in ni l'auter. Pia sa ferman els e Bucobello rasa ora la tuaglia schend: «Maisetta, t'emplaina!» Ed immediat steva qua ina maisa, curclada cun las meglras spaisas e bavrondas. Il di suenter arrivan els sin la muntogna dal favugn. Bucobello va l'emprim giun stalla e dat enavos a la veglia quai ch'ella aveva dà: ils stivals, la chapitscha e la tuaglia. Alura metta el si il chavester a la dunna veglia, quella sa mida puspè en in chaval ed el maina l'animal enavos sin ses pantun entadim la stalla. Sinaquai va el tar il favugn ch'era quel di casualmain a chasa ed engrazia ad el per il bun servetsch ch'el aveva fatg. Il favugn di: «Sche ti na fissas betg vegnì ad engraziar, n'arrivavas ti betg a chasa cun la princessa; jau t'avess dà in lavachau che ti avessas tegnì endament!» «Per l'amur da Dieu, mo betg gliez», respunda Bucobello, «jau n'hai mai gì tema da nagut, ma dapi che jau hai fatg l'enconuschientscha da tai, sai jau tge che tema vul dir!»

En l'emprima vischnanca ch'els arrivan cumpra Bucobello ina charrotscha e chavals – daners aveva el ils satgs plains – ed alura cuntinuescha el il viadi cun la princessa vers la citad dal retg. Tge legria che quai è stà cur ch'els èn entrads en da porta! Il retg ha tegnì pled e dà sia suletta figlia per spusa a Bucobello. Immediat èn ins sa mess a far preparativas per las nozzas. Bucobello ha giavischà da far las nozzas en sia vischnanca e quai hani er fatg.

In bel di arriva il retg cun ses chavaliers e cun il spus e la spusa en vischnanca. Bucobello va l'emprim a salidar ses padrin. Quel fa egliuns vesend a vegnir tala signuria. «Ma tge chaussas piglias ti figliol a mauns?», dumonda el surstà. «Nagut dal mal, signur padrin, e quest qua è mia spusa, la figlia dal retg. Jau sun uss prinzi ereditar, ma las nozzas fatsch jau qua.» El envida ses frars, ses amis e parents a la nozza e sa chapescha er ses padrin. Quel aveva insatge che steva sin il magun durant il gentar da nozzas e tuttenina è el levà en pe ed ha ditg: «Sco mistral stoss jau anc tschentar ina dumonda al figliol: has emprendì uss, tge che tema vul dir?» Bucobello respunda: «Gea, dal favugn hai jau emprendì quai.» Sinaquai declera il mistral la sentenzia per exequida e fa viva sin ils spusads.

Alura ha Bucobello mussà a sia dunna las trais chasas novas, ha laschà dir ella quala che saja la pli bella – ed ha dà quella sco regal al figl da ses padrin. El era uss prinzi e pudeva ir a star en il palaz dal retg e quel era natiralmain bler pli grond e bel che sia chasa nova. Silsuenter è tut la nobla cumpagnia turnada puspè en la citad dal retg e cun quai è noss'istorgia a fin.