Utilisader:Mesoscaph/Cudeschs/Linguas dal mund/Ollandais

Nua discurran ins ollandais e quantas persunas discurran questa lingua?

Derasaziun da l'ollandais en l'Europa...

...ed en il mund

La gronda part da las persunas che discurran ollandais vivan en ils Pajais Bass (dals quals l'Ollanda furma ina part) ed en la part settentriunala da la Belgia (Flandra); plinavant en in pitschen piz en la Frantscha dal Nord. Ollandais è er lingua uffiziala ad Aruba, Suriname ed en las Antillas ollandaisas. Medemamain vegn ollandais discurrì en l'Indonesia ch'ha furmà fin il 1942 ina colonia ollandaisa, però be pli da la veglia generaziun. E la finala sa basa er l'afrikaans, la lingua dals colonisaturs europeans en l'Africa dal Sid, sin l'ollandais.

En tut il mund discurran var 25 milliuns umans ollandais.

Tge scrittira dovra questa lingua?

L'ollandais dovra l'alfabet latin. In cas spezial furma sulettamain ‹ij› che vegn magari scrit sco sulet bustab che correspunda a ‹y›. A l'entschatta d'in num local vegnan omadus bustabs scrits grond (p.ex. IJsselmeer).

Tge savain nus davart l'istorgia da questa lingua?

Ils scienziads manegian che l'ollandais saja daventà ca. l'onn 600 s.C. in'atgna lingua. Avant furmava quella be in da blers dialects vestgermans.

Fitg vegls texts ollandais èn ils suandants (da ca. l'onn 900): ‹Visc flot aftar themo uuatare› (‹In pesch è nudà en l'aua›) e ‹Gelobistu in got alamehtigan fadaer› (‹Crais ti en Dieu, il bab tutpussant›). Plinavant il suandant da ca. l'onn 1100: ‹Hebban olla vogala nestas hagunnan, hinase hic enda tu, wat unbidan we nu› (‹Tut ils utschels han cumenzà a far gnieus, danor ti ed jau, sin tge spetgain nus›).

Tranter ils numerus auturs ollandais saja menziunà Willem de Clercq (1795–1844). A partir da l'onn 1805 ha el descrit nuninterruttamain sia vita fin sia mort. Da questas notizias vegnan ins a savair bler davart l'istorgia da lezs onns.

Tge locuziuns pudessan esser utilas en questa lingua?

Ils famus mulins da Kinderdijk

Groeten – Salids

Hoi/Hallo – Hallo

Goededag – Bun di (en general)

Goedemiddag – Bun di (tranter las 12 e las 18 uras)

Goedeavond – Buna saira

Goedenacht – Buna notg

Hoe gaat het met je? – Co vai cun tai?

Wat kan ik voor u doen? – Tge poss jau far per Vus?

Bedankt – Grazia

Alstublieft – Anzi

Afscheid nemen – Prender cumià

Tot ziens! – A revair!

Daag! – Tschau

Vaarwel! – Sta bain!

Ina pitschna poesia

Je bent de zon,

Je bent de zee,

Je bent de liefde,

Ga nu met mijmee.

Ti es il sulegl,

Ti es la mar,

Ti es l'amur,

Ve uss cun mai.