Utilisader:Mesoscaph/Cudeschs/Linguas dal mund/Svedais

Ord Wikipedia

Nua discurran ins svedais e quantas persunas discurran questa lingua?[modifitgar | modifitgar il code]

Derasaziun da la lingua svedaisa
Pippi Soccalunga è ina da las pli enconuschentas figuras da l'autura svedaisa Astrid Lindgren

Il svedais è lingua uffiziala en Svezia e Finlanda; plinavant ina lingua minoritara en Estonia.

Svedais vegn discurrì da bundant 9 milliuns umans.

Tge scrittira dovra questa lingua?[modifitgar | modifitgar il code]

L'alfabet svedais enconuscha 29 bustabs. Tar quels tutgan ils bustabs latins usitads e trais ulteriurs: å, ä ed ö. En ils pledaris chattan ins quests trais bustabs a la fin, suenter il z.

Tge savain nus davart l'istorgia da questa lingua?[modifitgar | modifitgar il code]

En il 9avel tschientaner han cumenzà a sa divider il vegl scandinav dal vest (Norvegia ed Islanda) ed il vegl scandinav da l'ost (Svezia e Danemarc). A partir da ca. 1200 hai dà emprimas differenzas en la pronunzia tranter la Svezia ed il Danemarc. Da quai èn sa furmads enturn il 1300 il vegl danais ed il vegl svedais. Pervi da las relaziuns commerzialas cun la Hansa, è la lingua vegnida influenzada a medem temp fermamain dal tudestg.

Da la ritga litteratura svedaisa sajan menziunadas intginas impurtantas auturas da cudeschs d'uffants:

  • Selma Lagerlöf (1858–1940) ha scrit ‹Nils Holgerssons underbara resa genom Sverige›, in raquint cun agid dal qual ils uffants da scola duevan emprender a conuscher las singulas parts da la Svezia. Sco emprima dunna insumma è Lagerlöf vegnida onurada il 1909 cun il Premi Nobel da litteratura.
  • Astrid Lindgren (1907–2002) è l'autura da ‹Pippi Långstrump› (rumantsch: Pippi Soccalunga) e da numerus auters cudeschs d'uffants cun figuras savens in pau da furbaz.
  • Tove Jansson (1914–2001) ha vivì en Finlanda entaifer la gruppa da la populaziun da lingua svedaisa. Dad ella deriva l'enconuschenta retscha da cudeschs davart ils ‹Mumins›, er enconuschents en la versiun da dissegns animads.

Tge locuziuns pudessan esser utilas en questa lingua?[modifitgar | modifitgar il code]

Chasa rurala tradiziunala da la Svezia
La punt dad Öresund che collia la Svezia cun il Danemarc

Hej! – Hallo!

Goddag! – Bun di!

Godnatt! – Buna notg!

Hej då! – A revair!

älg – elan

mat – il da mangiar

äta – mangiar

sova – durmir

bok – cudesch

läsa – leger

studera – studegiar

gå – ir

hoppa – siglir