Utilisader:Mesoscaph/Cudeschs/Noss sistem solar/Neptun

Ord Wikipedia

Fatgs

  • La spertadad dal vent cuntanscha sin Neptun fin 1620 km/h.
  • Il Neptun è vegnì scuvert entras quai che ses champ da gravitaziun influenzescha l'orbit dad Uranus enturn il sulegl.
  • Ils orbits da Neptun e Pluto sa cruschan in pitschen toc. Perquai sa chatta Pluto mintga 248 onns pli datiers dal sulegl e Neptun sa mova durant 20 onns en pli gronda distanza da quel! L'ultima giada è quai succedì tranter il 1979 ed il 1999.

[[Datoteca:.jpg]]

Quant grond è il planet?[modifitgar | modifitgar il code]

Neptun sin ina fotografia da Voyager 2 (1989)

Neptun è l'otgavel planet da noss sistem solar. Ses diameter munta a 49 528 km, quai è be levet pli pauc che Uranus. Neptun è bunamain uschè grond sco 4 Terras en retscha.

Co vesa or la surfatscha?[modifitgar | modifitgar il code]

L'atmosfera da Neptun ha intgins flatgs blau stgirs. Grond flatg stgir han ins numnà in spezialmain grond, il qual la sonda Voyager ha registrà l'onn 1989 cun sgular sper Neptun vi. L'onn 1994 è quel stà svanì, è però puspè cumparì pli tard. Ultra da quai exista in grond nivel alv cun il surnum Scooter. Quel sa mova mintga 16 uras enturn il Neptun. Ils stemprads sin il Neptun cuntanschan sveltezzas da fin a 2000 km/h. Quai è circa quatter giadas uschè svelt sco il pli svelt tornado ch'è vegnì mesirà insacura sin Terra.

Da tge consistan ils rintgs?[modifitgar | modifitgar il code]

Neptun è vegnì scuvert l'onn 1846. Gia intgins onns avant avev'ins supponì si'existenza, tranter auter a basa da calculaziuns matematicas e pervi da perturbaziuns (disturbis) en l'orbit dad Uranus (maletg)

Il Neptun posseda rintgs fitg flaivels ch'èn stgirs e grev da vesair. En intgins lieus cun pli gronda spessezza da la materia pon ins enconuscher en ils rintgs structuras pli massivas.

Tge è enconuschent davart las glinas?[modifitgar | modifitgar il code]

Igl èn fin uss enconuschentas 13 glinas. I pudess però anc dar ulteriuras.

Glinas interiuras[modifitgar | modifitgar il code]

Igl existan tschintg glinas pitschnas, en furma da tartuffel, che circumdeschan Neptun en pitschna distanza.

Proteus[modifitgar | modifitgar il code]

Proteus è ina glina stgira cun in diameter da ca. 418 km. El ha ina furma irregulara. En la mitologia romana era Proteus in dieu da la mar che pudeva sa transfurmar en tge furma ch'el vuleva.

Triton[modifitgar | modifitgar il code]

Mosaic da la glina Triton

Triton è la pli gronda glina dal Netpun. Scienziads la considereschan sco vaira sumeglianta a Pluto. Ses diameter munta a 2700 km, quai è bundant ¾ pli grond che nossa glina. Ella consista da crap e glatsch. La temperatura sin sia surfatscha munta a –235 °C. Triton ha in'atmosfera fitg fina che consista da nitrogen e d'in pau metan.

Igl existan là vulcans che spidan or nitrogen liquid, pulvra e colliaziuns da metan. Las erupziuns vegnan chaschunadas da stagiuns. Ins vesa be paucs craters, perquai che las erupziuns als han cuvert. Als pols hai chapitschs da glatsch, dals quals la grondezza sa mida cun las stagiuns. Er vesan ins foss e valladas. Questas structuras pudessan esser sa furmadas tras sdregliar e schelar cuntinuant.

Remartgabel è il fatg che Triton sa mova enturn Neptun en la direcziun cuntraria a l'atgna rotaziun da Neptun. Per quest motiv crain scienziads che Neptun pudess avair tschiffà Triton avant blers onns. En la mitologia romana era Triton il figl da Neptun.

Nereid[modifitgar | modifitgar il code]

Las singulas stresas dal Neptun: 1. atmosfera superiura resp. stresa da nivels superiura, 2. atmosfera (idrogen, helium, metan), 3. mantè (aua, amoniac, metan), 4. nuschegl (grip, glatsch)

Nereid è ina glina furmada a moda malguliva, cun in diameter da ca. 340 km. Ses orbit ha ina furma fitg irregulara. Ella pudess esser vegnida tschiffada da Neptun u manada tras la gravitaziun da Triton en in orbit excentric, cur che Triton sez è vegnì tschiffà. En la mitologia romana eran las Nereidas nimfas da la mar.

Ulteriuras glinas[modifitgar | modifitgar il code]

Igl existan tschintg ulteriuras glinas. Igl èn quai pitschnas glinas, da furma irregulara, che sa chattan en gronda distanza dal planet. Forsa existan anc ulteriuras che n'èn betg anc vegnidas scuvertas.

Quant ditg dura in di sin quest planet?[modifitgar | modifitgar il code]

In di sin il Neptun correspunda a 16 uras e 7 minutas sin la Terra.

Quant ditg dura in onn sin quest planet?[modifitgar | modifitgar il code]

In onn sin il Neptun correspunda a 165 onns resp. a 60 265 dis sin la Terra.

Da tge consista il Neptun?[modifitgar | modifitgar il code]

Il dieu roman Neptun

Il Neptun consista da crap ed ha in nuschegl da metal. Il nuschegl è probablamain pli grond che quel dad Uranus, pertge che malgrà ch'els èn quasi tuttina gronds, è Neptun pli grev. Il nuschegl è circumdà da crap, aua, amoniac e metan. L'atmosfera consista d'idrogen e helium. Pli a bass en l'atmosfera datti er anc metan ed amoniac. Al metan è d'attribuir la colur verd blaua dal Neptun.

Quant grev ma faschess la gravitaziun da Neptun?[modifitgar | modifitgar il code]

Sgulassas ti en la stresa da nivels dal Neptun, tirass la gravitaziun be in pau pli ferm vi da tai che quella da la Terra. Las influenzas dal pli grond radius e da sia massa egualiseschan quasi ina l'autra, uschia che la forza è be levet pli gronda che sin Terra.

Tenor tgi è el vegnì numnà?[modifitgar | modifitgar il code]

Il planet Neptun è vegnì numnà suenter il dieu roman da la mar. En la mitologia greca era quel enconuschent sut il num Poseidon.