Ballarait

Ord Wikipedia
Gieu da ballarait

Ballarait (er volley, da l’englais volleyball) è in sport da squadra che tutga tar ils gieus da rebattida. Sin il champ ch’è dividì tras ina rait sa chattan duas squadras cun mintgamai sis giugaders. La finamira dal gieu è da sajettar la balla-volley sur la rait en l’autra mesadad dal champ uschia che quella tutga il palantschieu e d’impedir che la squadra adversaria possia far il medem resp. da sfurzar quella da far ina prova fallada. Ina squadra dastga, ultra dal bloc, tutgar la balla trais giadas ina suenter l’autra avant che la bittar sur la rait. Per ordinari vegn la balla tutgada cun ils mauns u la bratscha; lubidas èn dapi intgins onns però tut las parts dal corp incl. ils pes.

Il gieu deriva dals Stadis Unids e vegn giugà en praticamain tut il mund. La federaziun mundiala FIVB (Fédération Internationale de Volleyball) represchenta 220 naziuns.[1] Las squadras dominantas a l’entschatta dal 21avel tschientaner èn la Brasilia, ils Stadis Unids, l’Italia e la Russia. Alura suondan il Giapun, la Serbia, la Pologna, la Cuba, la China e la Germania. Tenor stimaziuns dal FIVB sa participeschan oz in sisavel da tut ils umans dal mund a moda activa u sco aspectaturs al ballarait.

Istorgia[modifitgar | modifitgar il code]

William G. Morgan, l’inventader dal ballarait

Origins[modifitgar | modifitgar il code]

L’onn 1895 ha William G. Morgan, in directur da sport dal YMCA a Holyoke, sviluppà per commembers d’uniun pli vegls in sport cun num ‹Mintonette›. Quel cuntegneva elements da tennis e d’american handball ed era concepì sco alternativa miaivla al ballabasket ch’era sa sviluppà quatter onns pli baud en la citad da Springfield vischina. A chaschun d’ina conferenza da tut ils directurs da sport dal YMCA a Springfield l’onn 1896 è il gieu vegnì preschentà ed ha chattà buna accoglientscha tar ils collegas. Damai che la balla vegn giugada directamain, pia volley, ha professer Alfred T. Halstead proponì il num Volley Ball. La proposta è vegnida acceptada e dapi il 1952 vegn il num scrit en in pled (volleyball).[2]

Derasaziun en l’Europa[modifitgar | modifitgar il code]

Ils proxims onns è il sport sa derasà en tut il mund. L’emprim è el arrivà l’onn 1900 a Canada e silsuenter en l’Asia. Durant l’Emprima Guerra mundiala han schuldads americans manà il ballarait en l’Europa da l’Ost, nua ch’il sport è daventà fitg popular.[3] Fin la fin dal bloc da l’ost han squadras da pajais sco l’Uniun sovietica e la Tschecoslovachia dominà en l’Europa. L’onn 1910 han ins introducì en ils Stadis Unids il dumber da sis giugaders per squadra ch’è sa mantegnì fin oz e la limita da trais contacts cun la balla. A chaschun dals gieus olimpics dal 1924 è il ballarait vegnì preschentà sco disciplina da demonstraziun. Fin la mesadad dal 20avel tschientaner è quest sport la finala sa derasà sur l’entir continent. La fundaziun da la FIVB il 1947 ed ils emprims campiunadis mundials pauc pli tard èn stads ulteriurs impurtants pass per etablir il ballarait. Bleras tecnicas e tacticas ch’èn da muntada centrala entaifer il ballarait modern èn vegnidas introducidas da squadras europeicas. Per exempel ha la Tschecoslovachia etablì il bloc (1938) e la manschetta (1958); l’attatga nà da la part davos dal champ deriva da la Pologna (1974) ed il sistem 5-1 è vegnì sviluppà en l’Uniun sovietica.

Organisaziun e concurrenzas[modifitgar | modifitgar il code]

Campiunadi mundial da ballarait 1952

La Fédération Internationale de Volleyball (FIVB) è vegnida fundada il 1947 a Paris.[4] La federaziun cun sedia a Losanna determinescha las reglas che valan a nivel internaziunal. Dus onns suenter sia fundaziun han gì lieu a Prag ils emprims campiunadis mundials dals umens ed il 1952 da las dunnas. A l’entschatta han surtut l’Uniun sovietica ed auters stadis dal bloc da l’ost dominà ils campiunadis mundials. Las squadras cun ils pli blers success en l’istorgia dal campiunadi mundial èn quellas da la Russia, Brasilia ed Italia tar ils umens resp. Russia, Giapun e Cuba tar las dunnas. Dapi il 1964 a Tokyo tutga ballarait tar il program uffizial dals gieus olimpics.

La FIVB enconuscha en tut tschintg federaziuns continentalas. La Confédération Européenne de Volleyball (CEV) è vegnida fundada il 1963. Sia sedia principala sa chatta a Luxemburg. Campiunadis europeics da ballarait hai però gia dà ditg avant la fundaziun da la CEV; l’emprim turnier dad umens ha gì lieu il 1948, in onn pli tard è suandà l’emprim turnier da dunnas. L’Uniun sovietica ha gudagnà fin il 1991 25 da 34 turniers europeics.

A la CEV appartegnan 55 associaziuns naziunalas. L’associaziun svizra Swiss Volley (SVBV) è vegnida fundada il 1958.[5]

Plazza da gieu[modifitgar | modifitgar il code]

Dimensiuns dal champ da ballarait

La plazza da gieu cumpiglia il champ da giugar e la zona libra ordaifer quel.[6]

Champ da giugar[modifitgar | modifitgar il code]

Il champ da ballarait ha ina lunghezza da 18 m ed ina ladezza da 9 m, uschia che mintga squadra gioga en ina mesadad d’ina grondezza da 9 sin 9 meters. Las duas mesadads vegnan spartidas tras la lingia d’amez.

Rait e pitgas[modifitgar | modifitgar il code]

Il champ guardà nà da la lingia da fund

La rait sa chatta tranter las duas mesadads dal champ da giugar, precis sur la lingia d’amez. Ella vegn fermada uschia che l’ur sura sa chatta tar umens 2,43 m, tar dunnas 2,24 e tar concurrenzas maschadadas 2,35 m sur il plaun. Per gieus d’uffants e giuvenils han ins fixà anc ulteriuras autezzas. La rait sezza ha in’autezza da 1 meter ed ina ladezza da 9,5 fin 10 meters, uschia che quella varga da mintga vart dal champ 25 fin 50 cm sur la lingia laterala ora.

L’ur sura e l’ur sut da la rait vegnan segnads cun in bindel. Per marcar meglier la cunfinaziun da la vart è fixà directamain sur la lingia laterala in bindel vi da la rait. Survart tanscha si in fist, l’uschenumnada antenna, d’in autezza da 80 cm. Durant il gieu na dastgan las antennas ni vegnir tutgadas da la balla ni d’in giugader; ellas servan sco cunfinaziun sanestra e dretga dal sectur entaifer il qual la balla dastga vegnir giugada sur la rait. Las antennas vegnan pensadas sco prolungadas a moda illimitada vers ensi.

La rait sto esser tendida fitg ferm. Sche la balla tutga quella, na vegn quai betg taxà sco sbagl; la balla che siglia enavos po vegnir giugada vinavant sche la squadra ha anc dabun almain in contact cun la balla. Las anzas quadraticas da la rait han ina lunghezza da la vart da 10 cm. Pli baud consistivan quellas da fil da glin da colur brin stgira u naira, en il fratemp èn ellas fatgas da fibras sinteticas.

Las pitgas per fermar la rait sa chattan 0,5 fin 1 m ordaifer il champ; tar concurrenzas internaziunalas è quai precis 1 meter.

Lingias[modifitgar | modifitgar il code]

Precis sut la rait sa chatta la lingia d’amez. Da mintga vart da quella è situada la zona davant che vegn cunfinada en ina distanza da trais meters da la lingia d’attatga. La part restanta dal champ da giugar fin a la lingia da fund vegn numnada zona davos. Da las varts cunfineschan las lingias lateralas il champ da giugar. Tut las lingias d’in champ da volley han ina ladezza da 5 cm.

Zonas e surfatschas[modifitgar | modifitgar il code]

Tirchia–Germania a chaschun dal campiunadi europeic da las dunnas 2013

Il champ da giugar è circumdà d’ina zona libra d’ina ladezza d’almain trais meters, en la quala la balla dastga medemamain vegnir giugada. Per gieus en halla vegn cusseglià in spazi d’in’autezza da 8 meters ch’è dal tuttafatg liber d’impediments sco chanasters da ballabasket u rintgs.

Davos la lingia da fund sa chatta la zona da service. Il service sto vegnir fatg davos quella. Da la vart vegn quella cunfinada tras la prolungaziun imaginada da las lingias lateralas.

D’ina vart dal champ, davant la maisa dal scrivant ed ils bancs dals giugaders ed assistents, sa chatta, guardà davent da la lingia d’amez, la zona da stgamiar e la zona da barattar il libero. Durant il gieu sa mova il segund arbiter entaifer la zona da stgamiar. Tar concurrenzas internaziunalas datti ultra da quai ordaifer la zona libra zonas per sa stgaudar da 3 x 3 meters.

En ligas inferiuras èn las pretensiuns areguard las dimensiuns dal spazi per ordinari main severas, quai per tegnair quint da las relaziuns da plaz da hallas pli pitschnas.

La balla[modifitgar | modifitgar il code]

La balla vegn numnada balla-volley. Fin il 1998 era quella be d’ina colur e clera. Dapi lura èn er admessas cumbinaziuns da colurs. Ella è fatga da tgirom senza cusadira u da materia sintetica e cuntegna a l’intern ina vaschia da plastic emplenida cun aria. La balla-volley ha ina circumferenza da 65 fin 67 cm ed in pais da 260 fin 280 g ed è uschia pli pitschna e pli leva ch’ina balla-basket u ina balla-pe. La pressiun a l’intern sto esser tranter 0,300 e 0,325 kp/cm² (4,26 fin 4,61 psi; 294,3 fin 318,82 mbar u hPa).

Squadra[modifitgar | modifitgar il code]

Ina squadra sa cumpona da sis fin dudesch giugaders. Ils sis giugaders che stattan en la furmaziun da partenza vegnan numnads giugaders da partenza u starting six.

Reglament da rotaziun[modifitgar | modifitgar il code]

Il princip da rotaziun

La furmaziun da partenza definescha la successiun da rotaziun dals giugaders entaifer il champ (cf. grafica) che vala per il set. Ils giugaders sin las posiziuns 2 fin 4 numnan ins giugaders davant, quels sin las posiziuns 1, 5 e 6 giugaders davos. Survegn ina squadra il dretg da battida, roteschan ils giugaders per ina posiziun en direcziun da l’ura. Il giugader ch’era avant sin posiziun 2 a la rait avanza uss per exempel sin posiziun 1 e daventa il battider da sia squadra. Questa posiziun (tant tar l’atgna battida sco er tar quella da l’adversari) mantegna la squadra fin ch’ella po reconquistar il dretg da battida ch’ella ha pers.

Pervi da quest princip da rotaziun percurra bain mintga giugader en il decurs dal gieu tut las posiziuns (en la successiun 6 – 5 – 4 – 3 – 2 – 1 – 6). Tuttina vegn per ordinari giugà en las ligas cun ina repartiziun fixa da las incumbensas. Quai è pussaivel damai che las squadras dovran be prender en la posiziun prescritta durant la battida. Uschespert che la balla ha bandunà il maun dal battider, dastgan ils giugaders sa posiziunar sin il champ tenor las incumbensas dadas avant dal trenader. Pir cur ch’il passadi è terminà, ston els reprender lur posiziun correcta tenor il princip da rotaziun avant che vegn dada libra la proxima battida. La posiziun dals giugaders vegn definida areguard la posiziun dals pes: tar mintga giugader davant sto ina part d’in da ses pes sa chattar pli datiers da la lingia d’amez ch’ils pes dal giugader davos respectiv. E mintga giugader exteriur sto esser cun almain ina part d’in da ses pes pli datiers da la lingia laterala ch’il giugader d’amez da la retscha respectiva.

Posiziuns dals giugaders[modifitgar | modifitgar il code]

Per ordinari vegnan las incumbensas entaifer ina squadra repartidas sin dus bloccaders d’amez, dus attatgaders laterals e (tut tenor la tactica da gieu) dus giugaders da pass u in giugader da pass ed in giugader diagonal.

Tar las incumbensas centralas dal bloccader d’amez tutgan il gieu da bloc sin tuttas trais posiziuns davant la rait e l’attatga svelta amez (posiziun 3). L’attatgader lateral ha tant da retschaiver la balla sco er d’attatgar e da bloccar da sia vart. Il giugader da pass u passeur gioga vinavant als attatgaders la balla ch’el ha tschiffà dals adversaris u retschet d’in congiugader. Il giugader diagonal sa chatta en posiziun diagonala areguard il giugader da pass ch’al bitta la balla. En las ligas superiuras è el per ordinari l’attatgader principal. Il libero è in spezialist per la retschavida da la balla e per la defensiva. Bittadas d’attatga dastga el be far sche la balla sa chatta sut l’ur sura da la rait. Questa posiziun è pir vegnida definida il 1998 en las reglas. Dal rest da la squadra sa differenziescha quest giugader tras in tricot d’autra colur. E sco giugaders universals vegnan la finala designads giugaders ch’èn predestinads pervi da lur abilitads da vegnir duvrads en differentas posiziuns (per ordinari cun excepziun da la posiziun da libero e da giugader da pass).

Substituziuns[modifitgar | modifitgar il code]

Substituziun

Durant mintga set dastga mintga squadra far sis substituziuns. Il giugader da start ed il giugader da reserva furman mintgamai in tandem fix, exclusiv. Quai vul dir: uschespert ch’in giugader A1 è vegnì substituì tras in auter (A2) po A1 er be pli remplazzar A2 (cun excepziun dal libero). È A1 returnà sin il champ da giugar, è il contingent duvrà si per quests dus giugader, vul dir che A1 gioga a fin quest set. In’excepziun da questa regla vegn fatg en il cas ch’il giugader che sa chatta en il gieu sa blessa e na po betg giugar vinavant. Tut en tut pon maximalmain sis giugaders prender plaz sin il banc da reserva; ensemen cun ils sis giugaders da start sa cumpona la squadra uschia da maximalmain dudesch giugaders.

Decurs dal gieu[modifitgar | modifitgar il code]

En il ballarait è in passadi segnà da pliras acziuns tipicas. Cun la battida vegn la balla messa en il gieu. Silsuenter emprova la squadra adversaria da controllar la balla en la defensiva (retschavida). La balla vegn passada vi e nà fin che quella arriva en vischinanza da la rait. Là vegn ella rebattida cun in’attatga enavos en la vart adversaria da la plazza da gieu. Lezza squadra emprova ubain da parair l’attatga directamain a la rait cun agid d’in bloc ubain da metter ad ir, cun agid da pass, la proxima attatga. Mintgina da questas situaziuns tschenta pretensiuns specificas a las abilitads dals giugaders. Er la statura gioga ina rolla: giugaders pli pitschens èn plitost adattads per la retschavida, per la defensiun e per pass; giugaders pli gronds plitost per l’attatga ed il bloc.

Moda da dumbrar[modifitgar | modifitgar il code]

Tavla d’avis

La squadra che gudogna ina tratga dal gieu survegn in punct. Quest sistem da rally-point è vegnì introducì il 1999; uschia sa lascha la durada dal gieu controllar meglier, quai ch’al renda pli empernaivel per aspectaturs e pli avantagius per emetturs da televisiun. Avant valeva la regla che mo la squadra cun dretg da service pudeva far puncts. En quel mument che la squadra cun dretg da service fa in sbagl, survegn l’autra squadra tant in punct sco er il dretg da service. Ils giugaders midan la posiziun tenor il sistem da rotaziun. Battider daventa quel giugader che sa chatta suenter la rotaziun sin posiziun 1.

Per gudagnar in set sto ina squadra cuntanscher 25 puncts (avant la midada da regla dal 1999: 15 puncts) ed avair almain dus puncts avantatg. Cas cuntrari vegn il set prolungà enfin ch’ina squadra ha cuntanschì l’avantatg da dus puncts.

Per gudagnar il gieu sto ina squadra avair gudagnà trais sets; in gieu va pia a fin suenter maximalmain tschintg sets (best of five). Victura d’in eventual set decisiv (tiebreak) è la squadra che cuntanscha 15 puncts (pia tuttina sco avant il 1999) cun almain dus puncts avantatg; uschiglio vegn il set prolungà tenor il princip descrit survart. Avant il tschintgavel set vegn tratg la sort per il dretg da l’emprima battida ed elegì da nov en tge mesadad giugar. Uschespert ch’ina squadra ha cuntanschì otg puncts, midan las squadras mintgamai la vart.

Interrupziun dal gieu[modifitgar | modifitgar il code]

Cuntanscha la squadra che maina l’otgavel u sedeschavel punct, prevesan las reglas en ils emprims quatter sets in’interrupziun dal gieu tecnica d’ina minuta. Daspera pon omadus trenaders dumandar per mintga set duas interrupziuns dal gieu che duran mintgamai 30 secundas.

Sbagls[modifitgar | modifitgar il code]

Posiziun da l’emprim/a arbiter/arbitra

Ils suandants cas vegnan considerads sco sbagl e mainan tar la squadra adversaria ad in punct:

  • La balla dat giun plaun, na tutga però betg la mesadad dal champ adversaria. La lingia vegn resguardada sco part dal champ.
  • Ina squadra tutga la balla dapli che trais giadas ina suenter l’autra. In contact cun la balla en il bloc na vegn betg quintà.
  • In giugader tutga la balla duas giadas ina suenter l’autra.
  • In giugader tegna la balla enstagl da la batter.
  • In giugader tutga la rait.
  • La balla na traversa la rait betg dal tuttafatg tranter las duas antennas.
  • La balla tutga in giugader, aspectatur u object ordaifer il champ.
  • Sbagl da posiziun (rotaziun, giugaders davant e davos etc.).
  • In giugader tschiffa sur la rait ed impedescha l’adversari ubain passa sut la rait sur la lingia d’amez.
  • Il service da l’adversari vegn bloccà u giugà directamain enavos.
  • Il giugader che fa il service dovra per quest’acziun dapli che 8 secundas ubain surpassa la lingia da fund.

Betg sco sbagl vala però dapi il 2000 ina balla che tutga l’ur da la rait cun traversar quella. E dapi il 1998 dastga la balla er vegnir giugada cun l’entir corp, entant ch’avant eran scumandads contacts sutvart l’autezza da la tschinta.

Sancziuns[modifitgar | modifitgar il code]

Tar ‹simplas› cuntravenziuns vegn per ordinari admonì a bucca. Vegnan las reglas surpassadas vinavant, datti ina carta melna per la squadra da quest giugader. Cun ina carta cotschna inditgescha l’arbiter ina puniziun. En quests cas survegn l’adversari in ulteriur punct ed il dretg da battida. Ina charta mellen-cotschna signifitga che quest giugader vegn mess ord gieu fin la fin dal set (charta en in maun) u serrà per l’entir gieu (charta en omadus mauns). En omadus cas sto il giugader vegnir remplazzà immediat tras ina substituziun regulara. N’è ina tala betg pussaivla (perquai ch’il contingent è gia duvrà) vegn la squadra declerada sco incumpletta e la squadra adversari gudogna il set. (Fin il 2013 eran la muntada da las chartas ed ils segns da l’arbiter reglads autramain).

Tecnicas[modifitgar | modifitgar il code]

Battida[modifitgar | modifitgar il code]

Battida or da l’aria

Cun ina battida (er numnada service) cumenza in nov passadi. Il giugader che fa il service stat davos la lingia da fund ed emprova da sajettar la balla en tala moda sur la rait che la squadra adversaria na la po betg dar enavos confurm a las reglas. Per far in service valaivel datti be ina prova; quella sto vegnir exequida entaifer otg secundas e senza ch’il giugader surpassia la lingia da fund.

La battida po vegnir giugada da sutensi u da surengiu. Tar la battida da sutensi vegn la balla bittada levamain ad aut e tutgada cun la palma-maun u il bratsch sut. Tar la battida da surengiu vegn la balla bittada ad aut ed il giugader la tutga cun la palma-maun, e quai ubain stond cun ils pes giun plaun u faschond in sigl ad aut. En l’ultim cas dastga il giugader sa tschentar en il champ. Maina in service directamain ad in punct, discurr’ins d’in ass.

Pass[modifitgar | modifitgar il code]

I dat duas differentas tecnicas da bittar la balla ad in auter giugader:

Manschetta
Pass
  • Tar l’uschenumnada manschetta vegn la balla tutgada da sutensi, sin ils bratschs sut tegnids parallel e stendids dal tuttafatg (l’uschenumnada tavla da gieu). I n’è betg exnum necessari da giugar cun omadus mauns, ma quai augmenta la surfatscha da contact ed uschia la controlla da la balla. Ina controlla optimala cuntanschan ins sch’ins stenda ils cumbels e na mida betg l’angul tranter la bratscha ed il fund. L’angul tranter la bratscha ed il corp sura duess esser ca. 90°. La direcziun sco tala survegn la balla alura cun stender las chommas e drizzar ora la tavla da gieu. A l’entschatta dal 21avel tschientaner è sa sviluppada en il sport da prestaziun ina varianta, en la quala la lavur cun las chommas vegn duvrada be per posiziunar endretg il giugader; la balla sezza vegn percunter giugada cun in moviment che deriva dals givels. Impurtant è però ch’i na dettia naginas ‹interferenzas› tranter ils moviments da las chommas e da la bratscha, vul dir ch’i n’haja lieu nagin moviment activ dal corp or da las chommas cunter la balla entant che quella vegn giugada cun ils givels. La manschetta vegn surtut applitgada tar la retschavida da la balla cura che la squadra adversaria ha service ubain per parair in culp d’attatga da quella.
  • Da surengiu (pass) vegn la balla surtut bittada cura che quella vegn passada per preparar in culp d’attatga. Ils dies dal maun èn vieuts engiu, ca. sin l’autezza dal frunt. Ils poleschs e dets mussaders dals dus mauns furman mintgamai in triangul avert. La balla vegn bittada cun in moviment curt e svelt or da las chanvellas. Cumpareglià cun la manschetta lubescha il pass ina controlla da la balla pli precisa.

Attatga[modifitgar | modifitgar il code]

Attatga e bloc

Tenor la regla 14.1 dal reglament uffizial vala mintga acziun, en la quala la balla vegn giugada en direcziun da l’adversari sco attatga, cun excepziun dal service e dal bloc.

En la zona davant dastgan be giugaders davant giugar sur la rait ina balla che sa chatta il mument da la bittada dal tuttafatg sur l’ur superiur da la rait. Giugaders davos, cun excepziun dal libero, dastgan giugar la balla en la zona davant be sche quella sa chatta sut l’ur da la rait u per sa tschentar suenter avair lantschà in culp en la zona davos.

Il smash è la bittada la pli effizienta e che vegn duvrada il pli savens per far in punct. Avant che far la bittada fa il giugader trais pass e siglia uschè ad aut sco pussaivel; or da quest moviment bitta el la balla cun tutta forza sur la rait enagiu, per che quella tutgia il champ adversari. Impurtant è da betg passar suenter la bittada en la mesadad adversaria, uschiglio vegn quai quintà sco sbagl.

Bloc[modifitgar | modifitgar il code]

Tar il bloc sa tracti d’ina acziun tar la quala in giugader da la squadra che defenda emprova da rebatter ina balla d’attatga sur la rait u datiers da quella. In fin maximal trais giugaders (numnadamain quels che giogan sin las posiziuns 2, 3 e 4) siglian ad aut davant la rait cun bratscha e detta stendida ed emprovan da parar l’attatga adversaria. Il contact cun la balla po er avair lieu en la mesadad adversaria. Independentamain da tge vart da la rait che la balla arriva, vegn giugà vinavant uschè ditg ch’i n’è betg vegnì tar in sbagl.

Tactica[modifitgar | modifitgar il code]

La balla vegn preparada per in’attatgadra

Giugaders da ballarait sa servan da meds tactics per communitgar in cun l’auter durant il gieu e per disturbar l’adversari. Tar il service dattan ils giugaders che stattan a la rait segns davos dies cun ils mauns per inditgar co ch’els vulan giugar la proxima balla. Ultra da quai emprovan els da restrenscher als adversaris la vista cun stender ad aut la bratscha.

En il ballarait professiunal differenziesch’ins oz tranter dus sistems tactics centrals. La furmaziun che vegn applitgada il pli savens è il sistem 5–1; sco alternativa vegn fatg diever dal sistem 4–2. Questas cifras inditgeschan la relaziun tranter attatgaders e giugaders che passan la balla.

Las acziuns dals giugaders sa differenzieschan er tut tenor sche la squadra ha gist il dretg da battida u sa chatta en la retschavida da la balla. L’emprima situaziun vegn numnada cumplex 1 (C1) , la segunda cumplex 2 (C2).

En il C2 sa rendan tut ils giugaders che retschaivan la balla incl. il libero enavos ed emprovan da segirar uschè blera surfatscha sco pussaivel. Suenter la retschavida da la balla po vegnir lantschada l’atgna attatga. Co che quella vegn structurada na dependa betg be da la posiziun dals agens giugaders, mabain er da l’observaziun precisa dal cumportament da l’adversari.

En il C1 è il service l’emprima chaschun da far in punct. Il giugader che fa il service sto ponderar tge risico ch’el vul prender sin sai: Cun in service svelt e dir po el tut tenor cuntanscher in ass u almain metter ils retschaviders adversaris talmain sut pressiun che quels han difficultads da vegnir svelt en il gieu; a medem temp è però il privel grond che la balla sa tschentia cun ina battida nunprecisa en la rait u or dal gieu.

La battida da sutensi sa tschenta cun pli gronda probabilitad en la mesadad adversaria, ma quai cun bundant damain pressiun. Reusseschi a l’adversari da prender encunter la balla, alura furma il bloc l’emprim nivel da defensiun. Ils giugaders da bloc observan co che l’adversari construescha il gieu per pudair enconuscher il pli baud pussaivel, danunder ch’i vegn giugà tge attatga. Alura sa movan els en lezza direcziun ed emprovan da siglir ad aut il dretg mument e da stender la bratscha.

Variantas[modifitgar | modifitgar il code]

Ballarait 3:3[modifitgar | modifitgar il code]

Giuvenils che giogan ballarait

Ballarait è adattà per uffants a partir da ca. nov onns. A l’entschatta succedan blers sbagls, uschia che radund 60 procent da las acziuns èn finidas suenter il service e la retschavida da la balla. Perquai daventa il gieu sis cunter sis spert lungurus. En scola è per ordinari usitada la varianta 3:3. Qua las reglas cumplessivas, sco ch’ellas pon vegnir utilisadas per introducir en il gieu:

  • Teams: Mintga team consista da 3 giugaders.
  • Grondezza dal champ da giugar: 6 x 9 m; autezza da la rait: 2,15 m.
  • Service: In giugader stat davos la lingia da fund – tenor successiun fixada – e batta u tira la balla sur la rait en la mesadad adversaria. Il service na dastga betg vegnir bloccà.
  • Giugar la balla: Suenter il service dastga la balla vegnir giugada u cun ils mauns ed ils bratschs u in’autra part dal corp. Suenter maximalmain 3 contacts cun la balla d’in team – il medem giugader na dastga betg tutgar la balla 2 giadas (excepziun: bloc) – sto la balla vegnir giugada sur la rait.
  • Sbagl: La balla na dastga betg dar giun plaun en l’atgna mesadad; betg tutgar in obstachel sur u sper il champ da giugar (excepziun: repetiziun sche la balla tutga urdains pendents).
  • Gieu vi da la rait: Ils giugaders na dastgan betg tutgar la rait u la lingia d’amez. La balla dastga tutgar la rait (excepziun: service). Ils giugaders dastgan mo stender lur mauns sur la rait per defender lur atgna mesadad dal champ.
  • Valitaziun: Il team che fa in sbagl, perda il dretg da service. (Regla veglia: Mo tgi ch’ha il dretg da service, po far puncts).
  • Durada dal gieu: In team gudogna il set, sch’el fa almain 15 puncts cun ina differenza da 2 puncts. Sch’il resultat è 16:16, tanscha in punct per gudagnar il set. In team gudogna il gieu, sch’el ha gudagnà 2 sets. Remartga: en l’instrucziun da sport vegn giugà sin temp.

Beachvolley[modifitgar | modifitgar il code]

Scena da ballarait da splagia

Beachvolley (u ballarait da splagia) è ina varianta che vegn per ordinari giugada sin sablun e sut tschiel avert. Las reglas correspundan per gronda part a quellas dal ballarait en halla. Las pli impurtantas differenzas èn:

  • Il champ è pli pitschen (8x16 m).
  • Las ballas èn pli lomas, elasticas ed han ina pli gronda circumferenza.
  • Ina squadra consista da dus giugaders.
  • Enstagl da trais ston vegnir gudagnads be dus sets.
  • Ils emprims dus sets fineschan tar 21 puncts (cun almain dus puncts differenza).
  • I dat restricziuns areguard la moda da bittar la balla.
  • Il bloc vegn quintà sco emprim contact cun la balla.
  • In’ulteriura interrupziun dal gieu tecnica è prescritta sch’il dumber total da puncts dad omadus teams ha cuntanschì 21.
  • Mintgamai suenter set puncts vegnan midadas las varts.

Annotaziuns[modifitgar | modifitgar il code]

  1. FIVB: The Federation, consultà ils 18 da november 2014.
  2. FIVB: Volleyball History, consultà ils 18 da november 2014.
  3. FIVB: ChronologicalHighlights, consultà ils 18 da november 2014.
  4. FIVB: The Federation, consultà ils 18 da november 2014.
  5. CEV: The National Federations, consultà ils 18 da november 2014.
  6. Las indicaziuns che suondan tenor FIVB: Reglas uffizialas.

Colliaziuns[modifitgar | modifitgar il code]

Commons Commons: Ballarait – Collecziun da maletgs, videos e datotecas d'audio