Apocalypse Now

Ord Wikipedia
Scena reala da la Guerra dal Vietnam

Apocalypse Now [əˈpɒkəlɪps naʊ] (englais per ‹apocalipsa/fin dal mund uss›) è in film dal reschissur Francis Ford Coppola da l’onn 1979 che sa confrunta a moda critica cun la Guerra dal Vietnam. Il film sa basa sin in’interpretaziun libra dal raquint da Joseph Conrad ‹Heart of Darkness› (cf. er la versiun rumantscha) sco er sin las reportaschas da la Guerra dal Vietnam ‹Dispatches› da Michael Herr. Captain Benjamin Willard (Martin Sheen), la figura principala dal film, è commember d’in’unitad speziala americana. El survegn l’incumbensa da chattar e mazzar Colonel Walter Kurtz (Marlon Brando) ch’ha rebellà e ch’è apparentamain daventà nar. Il viadi sin ina bartga da patruglia che maina Willard fin tar il zup da Kurtz en la tschungla Cambodschana mussa las cuntradicziuns e l’absurditad da la guerra.[1]

Il film ha gudagnà la Palma d’aur a Cannes, dus Oscars, trais Golden Globe Awards e numerus ulteriurs premis. Las lavurs da filmar en la tschungla da las Filippinas e da la Republica Dominicana èn stadas accumpagnads da grondas difficultads, quai ch’ha rendì enconuschent il film gia avant che quel vegnia en ils kinos. Uschia han stemprads tropics destruì pliras giadas il set e l’actur principal Martin Sheen ha gì durant filmar in infarct dal cor. Coppola, ch’ha manà fin la fin in cumbat intern pervi da la structura dramaturgica dal film, ha surtratg massivamain il budget e la planisaziun dal temp, uschia ch’ins discurriva gia a Hollywood d’in naufragi dal film.[2]

Il film vala sco in dals puncts culminants da l’uschenumnada èra da New Hollywood e vegn considerà da blers critichers sco in dals pli impurtants films dal 20avel tschientaner. Il 2001 è cumparida sut il titel Apocalypse Now Redux ina versiun surlavurada (Director’s-Cut) che cuntegna – cumpareglià cun la versiun originala sco ch’ella era vegnida en ils kinos – en tut ca. 50 minutas material supplementar ed intginas scenas en in’autra successiun cronologica, uschia ch’il film dura tut en tut ca. 202 minutas.

Cuntegn[modifitgar | modifitgar il code]

Resumaziun curta[modifitgar | modifitgar il code]

Martin Sheen (fotografia dal 1987)

L’onn 1969, amez la Guerra dal Vietnam, vegn Captain Benjamin L. Willard incumbensà da liquidar Colonel Walter E. Kurtz. Quel è sa distanzià dal commando da l’armada americana e na sa lascha betg pli controllar. En la tschungla dal stadi vischin Cambodscha, ch’era sa declerà neutral durant la Guerra dal Vietnam, ha el erigì in agen ‹imperi› or da schuldads americans desertads e muntagnards, sur dal qual el regna a moda autoritara. En ina bartga da patruglia sa mettan Captain Willard e la squadra dal bastiment sin via davent da Saigon tras la tschungla. Il viadi dals umens sa sviluppa ad in trip infernal tras las absurditads d’ina guerra ch’ha pers tut senn e revelescha, analog al roman da Conrad, las profunditads da l’olma umana. Confruntà durant il viadi cun la vanadad e las cuntradicziuns da la guerra, cumenza Willard a dubitar adina pli fitg sche si’incumbensa saja giustifitgada. Cur ch’el chatta la finala Kurtz, è el tentà da s’alliar a quel; ma la finala mazza Willard Kurtz, ch’è profundamain desperà e rut da la guerra, sin l’agen giavisch da quel.

Temp da spetga a Saigon[modifitgar | modifitgar il code]

Il film cumenza a Saigon (oz Citad da Ho Chi Minh), la chapitala dal Vietnam dal Sid da quel temp. United States Army Captain Willard (Martin Sheen) fa part da la 173avla brigada da las truppas eropurtadas ed appartegna a l’unitad speziala per acziuns da guerra nunconvenziunalas MACV-SOG. A l’entschatta da ses segund temp d’uffizi en il Vietnam spetga el en in hotel sin ina nova incumbensa. Segnà da l’alcohol, da la lungurella e d’in desideri memia grond da returnar en la tschungla di el a l’entschatta dal film or da l’off: «Every minute I stay in this room, I get weaker. And every minute Charlie squats in the bush, he gets stronger.» («Mintga minuta che jau passent en questa stanza davent jau pli flaivel. E mintga minuta che Charlie [remartga: slang da l’US Army per l’armada clandestina vietnamaisa FNL] stat a granugl en la tschungla al renda pli ferm.») Ses temp da spetga va a fin cur ch’el vegn escortà da dus GIs tar ina basa dal servetsch d’infurmaziuns a Nha Trang. Igl è sintomatic che Willard dumonda ils schuldads sco emprim tge che saja il motiv d’accusaziun, damai ch’el crai d’esser vegnì arrestà. Sia nova incumbensa, top secreta, è d’executar Colonel Walter E. Kurtz ch’è probablamain daventà nar. A bord d’ina bartga da patruglia duai Willard ir dal flum siadora (il Nung River fictiv, en il qual sa lascha enconuscher il Mekong) fin a Cambodscha per chattar e liquidar là Kurtz.

Il dossier[modifitgar | modifitgar il code]

Willard survegn da ses incumbensaders in dossier davart il colonel, il cuntegn dal qual ils aspectaturs vegnan a savair in pau a la giada en il decurs dal film: Kurtz, in schuldà exemplaric cun bunas schanzas da cuntanscher ils pli auts posts dal stab, ha absolvì la scolaziun da las Special Forces, e quai en ina vegliadetgna gia avanzada per questa furmaziun, sin agen giavisch e cunter tschertas resistenzas. En il Vietnam è el gia baud svià da las directivas che valevan per las forzas armadas. Cur ch’el ha sajettà senza autorisaziun quatter agents dubels supponids, ha il commando da l’armada investigà cunter el pervi da murdraretsch, e quai cumbain ch’igl è sa mussà gia vaira spert che si’ovra è stada, ord vista militara, la dretga decisiun. Sinaquai ha el rut dal tuttafatg cun ses superiurs ed ha cumenzà ad operar be pli tenor ses agen parairi, e quai cun agid da truppas regularas desertadas e da truppas auxiliaras indigenas. Pervi da sia insubordinaziun e sia strategia da guerra brutala e nuncontrollabla, ha il commando da l’armada decidì d’al liquidar.

Willard commentescha l’entira incumbensa cun ils pleds significativs: «Charging a man with murder in this place is like handing out speeding-tickets at the Indy 500.» («Persequitar insatgi en in tal lieu pervi da murdraretsch è sco d’avertir insatgi durant la cursa d’autos per esser charrà memia svelt.»)

A bord[modifitgar | modifitgar il code]

Impressiun dal Mekong

La bartga da patruglia (englais Patrol Boat River, PBR) Street Gang da l’US Navy, sin la quala Willard vegn manà dal Nung River siadora vers Cambodscha, serva sco spievel da l’armada americana. A bord sa chattan:

  • il cumandant da la bartga Chief Petty Officer Phillips
  • Jay ‹Chef› Hicks, in saucier da New Orleans, ch’è flaivel da la gnerva e che na sa atgnamain pigliar a mauns insumma nagut cun la guerra
  • Lance B. Johnson, in noviz e surfist da professiun che stat pli gugent a sulegl e consumescha drogas che da cumbatter
  • Tyrone ‹Clean› Miller, in chau furius or da la Bronx ch’ha pir 17 onns

Willard infurmescha la crew a l’entschatta ni davart la finamira dal viadi ni davart si’incumbensa, damai che tut quai è top secret. Pir pli tard, cur ch’ils umens sa mussan pli e pli frustrads perquai che lur viadi n’haja apparentamain nagin senn, als fa el a savair ils plans. Il viadi da la bartga furma quasi il fil cotschen dal film. En il microcosmos da quella è Willard plitost en ina posiziun a l’ur, perquai ch’el ha in’incumbensa secreta e sa dat plitost sco persuna da paucs pleds, ma vegn tuttina respectà da tuts. Durant che mintgin da la squadra sa deditgescha a sias fatschentas (consum da drogas, lungurella, far guardia), vegn l’aspectatur a savair tras la vusch da Willard or da l’off tge che quel pensa.

Beachboys[modifitgar | modifitgar il code]

Las truppas da la 1st Cavalry Division che duevan escortar la bartga da Willard dal flum siadora, s’avischinan senza gronda resistenza ad in pitschen vitg che vegn controllà dals Vietcong. Qua frunta Willard sin il cumandant da battagliun da l’unitad, Lieutenant Colonel Bill Kilgore. Il reschissur Coppola gioga qua en in pitschen cameo il schef d’in team da correspundents da guerra. La finala sa mussi ch’il cumandant n’ha gnanc enconuschientscha dal cumond d’escortar.

Suenter l’attatga sin il vitg reparta Kilgore sin Vietcongs morts chartas da gieu cun l’ensaina da la divisiun. «Deathcards, let Charlie know who did this.» («Chartas da morts, per che Charlie sappia tgi ch’ha fatg quai.»)

Kilgore, in tip extrovertì e despotic, scuvra entaifer la crew da la bartga il surfist Lance B. Johnson. La saira vegn passentada al fieu al liber, cun biera e steaks ch’ins ha fatg manar natiers cun l’helicopter. Kilgore suna sin la ghitarra, ma Willard manegia: «The more they tried to make it just like home, the more they made everybody miss it.» («Pli fitg ch’ins empruvava da far parair tut sco a chasa e pli fitg che mintgin bramava ses da chasa.»)

Cur che Kilgore vegn a savair ch’igl haja a la riva dal vitg nua che la bartga duai passar undas adattadas per surfar, cumonda el d’attatgar quel. Durant l’attatga resuna sur amplificaturs fixads vi dals helicopters da cumbat il Walkürenritt da Richard Wagner – tenor Kilgore sco med da cumbat psicologic. Questa scena ha ses model istoric en la Deutsche Wochenschau dals 30 da matg 1941, nua che l’atterament da l’aria dals Tudestgs a Creta vegn accumpagnà dal medem toc. Immediat suenter la conquista dal vitg duai Lance mussar tge che differenziescha las forzas armadas americanas da l’inimi: «Charlie don’t surf!» («Charlie na surfescha betg!»)

Questa passascha dal film munta in dals emprims inscunters cun l’irrealissem e la narradad da las persunas involvidas en la guerra. Uschia fa Kilgore surfar sia glieud, cumbain ch’i crodan anc adina granatas ostilas a la riva. Pervi dals bumbardaments cuntinuants cuntanschan ils schuldads be nauschas prestaziuns da surfar; perquai cumonda Kilgore la finala ina greva attatga or da l’aria cun napalm sin ina retscha da plantas nua ch’el suppona las posiziuns dals bittagranatas. Kilgore: «I love the smell of napalm in the morning […] Smells like – victory.» («Jau am la savur da napalm la damaun. […] Quai savura da victoria.») Ma l’attatga na porta betg il success giavischà, anc adina crodan granatas a la riva. E tras l’explosiun dal napalm sa furman turnigls d’aria che fan che las undas èn anc main adattadas per surfar. Willard e ses accumpagnaders fugian sinaquai sin la bartga. La sconfitta da Kilgore culminescha la finala en il fatg che Captain Willard al engola si’aissa da surf preferida. (Be cuntegnì en la versiun Redux). Enavos sin la bartga constatescha Willard: «Sche Kilgore dastgava manar la guerra sin sia moda, hai jau cumenzà a ma dumandar tge ch’i deva propi d’opponer a Kurtz. I na pudeva betg esser be la narradad ed il mazzar... da quai devi qua avunda ch’i restava per mintgin da nus insatge.»

Playboy Bunnies[modifitgar | modifitgar il code]

A bord d’in PBR real dal temp da la Guerra dal Vietnam

Il di che la bartga arriva a la staziun da Hau Phat è gist sin il program ina USO-Show ch’ins ha sgulà natiers. Miss August, Miss May e la Playmate of the Year cumparan sin tribuna en costum da cowboy e d’Indian. Durant che las Playmates porschan lur show, cloma il public ch’ellas duain sa svestgir. La finala curran schuldads sin tribuna e las Playmates ston vegnir sguladas davent precipitadamain or dal tumult.

Pli tard en il film cumparan las dunnas en in champ provisoric che fa in’impressiun desolata. Là ha lur helicopter stuì atterrar per forza per mancanza da carburant. Ellas barattan ina part dal carburant dal champ per acziuns sexualas. Duas da las trais dunnas paran dad esser traumatisadas, la terza giascha morta en ina chista d’aluminium. (Be cuntegnì en la versiun Redux).

Incident cun il sampan[modifitgar | modifitgar il code]

Sin via dal flum siadora controllescha la crew da la Street Gang in sampan, ina bartga indigena ch’als vegn encunter. A bord sa chattan intgins Vietnamais, mangiativas ed animals. Cumbain ch’ils indigens sa cumportan a moda irreproschabla, è l’atmosfera da vart dals Americans tendida. Cur che Chef controllescha la vitgira vul el avrir ina chista, sin la quala seseva avant ina dunna giuvna. Sinaquai cura quella sbragind en sia direcziun, uschia che Clean cumenza a sajettar cun la greva mitraglia che sa chatta a bord e mazza ensemen cun Lance tut ils Vietnamais a bord. Suenter ch’els han chalà da sajettar avra Chef la chista e chatta sulettamain in chagniel, il qual la dunna giuvna aveva bain vulì proteger. El remartga che la dunna viva anc ed il cumandant decida da la prender a bord e manar en in lazaret. Ma Willard, ch’aveva refusà da l’entschatta ennà da vulair controllar il sampan, sajetta ella cun sia pistola, damai ch’el na vul betg perder temp. A la squadra ch’è tut consternada di el laconic: «Jau aveva bain ditg da betg as fermar.» Cun questa scena ha Coppola vulì tematisar crims da guerra reals ch’han gì lieu durant la Guerra dal Vietnam sco per exempel la Mazzacra da My Lai.[3]

Suenter quest incident exprima Willard sco raquintader ses dubis areguard il senn da questa guerra che daventan adina pli gronds: «Nus avevan chattà ina via co che nus n’ans duvravan far naginas reproschas. Cun mitraglias als manizzavan nus en duas parts e silsuenter als mettevan nus si ina faschadira. Igl era ina blutta manzegna. E dapli da quai che jau veseva, e pli fitg che jau odiava manzegnas.»

Punt da Do Lung[modifitgar | modifitgar il code]

L’ultima fermada avant ch’arrivar en il territori nua ch’i na dat pli nagina US Army, mabain be Kurtz, ha lieu da notg en vischinanza da la Punt da Do Lung. Qua han gist lieu cumbats, i regia in grond caos e desperaziun. Davosvart aud’ins sur autpledaders sbratgs, ramurs psicadelicas e tuns indefinibels. Drogas, dischorganisaziun, tema, panica, mort, paina ed acziuns militaras senza senn marcheschan il lieu; deserturs emprovan da mitschar cun nudar tras il flum. Malgrà il caos sa scuntra Willard cun ses um da contact Lieutenant Carlson, il qual al surdat instrucziuns actualas en connex cun si’incumbensa e sa fa or da la pulvra cun ils pleds: «Vus na cartais betg, quant cuntent che jau sun uss, Sir». Cur che Willard dumonda suenter, respunda Carlson: «Uss poss jau ir davent da qua, sche jau chat ina pussaivladad» e cumplettescha: «Qua essas vus a la fin dal mund da merda, Captain!»

In schuldà cun ina mitraglia sajetta sc’in sturn sin Vietcong ch’èn gia morts. Sin la dumonda da Willard, tge uffizier ch’haja qua il commando, respunda il schuldà sintomatic: «Betg Vus?» In schuldà cun il surnum ‹bittafier› mazza cun in bittagranatas in Vietcong che giascha grev blessà tranter las posiziuns ostilas e che cloma adina puspè «Ami, va al diavel!»

Cur che la crew sa metta puspè sin via, sbaluna davos els la punt che vegn bumbardada dad omaduas varts.

Sin terren franzos[modifitgar | modifitgar il code]

(Be cuntegnì en la versiun Redux).

Or da la tschajera cumparan ruinas e curt temp suenter stat la squadra davant ina plantascha franzosa. Clean, ch’era vegnì per la vita durant in’attatga sin la bartga da patruglia, vegn sepulì qua. Durant la tschaina communabla cun ils possessurs da la plantascha franzos han lieu tranter ils patruns-chasa discussiuns animadas. Fin paucs onns avant l’intervenziun americana aveva l’Indochina anc fatg part da l’imperi colonial franzos. Ils patruns-chasa considereschan l’Indochina sco lur patria e reageschan perquai cun nunchapientscha e malaveglia cur che Willard remartga ch’els possian gea ir «a chasa» en Frantscha. Enstagl vegn Willard implorà d’emprender dals sbagls dals Franzos durant la Guerra da l'Indochina e da batter cun tutta forza cunter la FNL (ils Vietcong) ed il Vietnam dal Nord ch’als sustegna.

A maisa cun l’uffizier american sa mussan adina pli grondas divergenzas d’opiniun areguard la Battaglia da Điện Biên Phủ ch’aveva manà a la sconfitta dals Franzos. In suenter l’auter bandunan ils Franzos plain ravgia la stanza. La finala restan be pli enavos Willard e la giuvna vaiva Roxanne; suenter avair consumà ensemen opium al surmaina quella sexualmain.

Kurtz u: L’orrur[modifitgar | modifitgar il code]

Curt avant che cuntanscher il lieu da destinaziun, vegn la squadra attatgada d’abitants da la tschungla cun artgs e lantschas. Perfurà d’ina lantscha emprova Chief anc da trair cun sai Willard en la mort (eventualmain per proteger ses camarats ch’èn anc en vita), quai che n’al reussescha però betg. Pauc pli tard cumparan ils emprims edifizis da la basa da Kurtz or da la tschajera ed in fotoschurnalist american (Dennis Hopper) gida la crew a sbartgar. El beneventa Willard e la squadra da la bartga cun in pled da laud euforic sin Kurtz: «El è in poet da guerra en il senn classic.»

Sin l’entir areal, che consista per part da la ruina d’in tempel, giaschan numerusas baras e chaus d’umans tagliads giu. Cur ch’il fotograf remartga la consternaziun da Willard, di el sa perstgisond che Kurtz exagereschia magari in pau, ma ch’ins n’al possia betg sentenziar pervi da quai. Vi d’in mir stat scrit: «Our Motto: Apocalypse Now!»

Captain Willard vegn mess a ferm e manà tar Kurtz (Marlon Brando). Tranter els dus sa sviluppa in lung dialog, en il qual Willard vegn numnà da Kurtz in «currier» che saja vegnì tramess da «martgadants da colonialas» per al «preschentar il quint». Pauc suenter retschaiva Willard da Kurtz in regal orribel: il chau da Chef. Quel aveva empruvà per funk d’obtegnair da vart da la centrala operativa in’attatga or da l’aria sin l’areal da Kurtz, sco che Willard al aveva ditg da far per cas ch’el vegnia mess a ferm. Colonel Walter E. Kurtz explitgescha sia simpla dialectica: «L’orrur ed il terror moral èn tes amis. Per cas ch’i n’è betg uschia, èn els tes inimis temids.»

Durant il proxim temp che Willard è il praschunier da Kurtz e taidla ils monologs da quel davart sia vista dal mund, cumenza er el a s’alienar a sasez ed a s’avischinar a las ideas da Kurtz. En l’ultim dialog tranter els dus intimescha Kurtz indirectamain Willard d’al mazzar: «Mai inquietescha il patratg che mes figl na vegn forsa betg a chapir tge che ma steva propi a cor. Per cas che jau duess vegnir mazzà, Willard, vi jau ch’insatgi giaja a chasa tar mai e raquintia tut a mes figl. Tut quai che jau hai fatg, tut quai che Vus avais vis. Pertge ch’i na dat nagut che jau odiesch pli fitg che la savur da manzegnas. E sche Vus ma chapis, Willard, vegnis Vus a far quai per mai.»

Willard camuflescha sia fatscha cun ina coluraziun da guerra arcaica e s’avischina la notg a Kurtz per al mazzar la finala cun ina maheta. Questa scena alternescha en il film cun maletgs ch’èn l’emprim ruassaivels e che suondan alura en tagls adina pli svelts in ritual dals aderents da Kurtz ch’ha lieu a medem temp ed a la fin dal qual vegn taglià giu il chau ad in biffel da l’aua. Durant l’entira scena aud’ins il toc ‹The End› da The Doors; ils tagls e la dramatica da l’acziun creschan a moda sincrona cun il tempo da la musica. A la fin mussa la camera la fatscha da Kurtz che giascha murind per terra e che scutina sco ultims pleds: «L’orrur! L’orrur!»

Willard sfuglia ils documents da Kurtz, tranter ils quals el chatta la notizia scritta a maun: «Drop the Bomb. EXTERMINATE Them All!» («Bittai la bumba. EXTERMINAI els tuts!») Cun ils palpiris enta maun cumpara el davant il tempel ed ils aderents da Kurtz sa bittan davant el per terra. El lascha crudar la maheta; sinaquai bittan er ils auters davent lur armas. Willard prenda Lance or da la fulla e returna cun el a bord, sclauda il func e sa metta sin via da return.

Recepziun[modifitgar | modifitgar il code]

Criticas[modifitgar | modifitgar il code]

Francis Ford Coppola il 1996 a Cannes

Qua intginas criticas che mussan la muntada che vegn attribuida al film da Francis Ford Coppola:

«Apocalypse Now è in film da guerra e d’antiguerra che Coppola ha inscenà a moda virtuusa. Mettend en scena a moda cuntradictorica la fascinaziun estetica da la guerra sa stenta il film main da dilucidar las varts militaras e politicas dal debachel da Vietnam, mabain tschenta en il center ils aspects psicologics. Sa basond sin il roman da Joseph Conrad vegn mussada tant la brutalitad sco er l’absurditad da la guerra. La versiun surlavurada dal film, che dat dapli spazi ad acziuns apparentamain secundaras, lascha penetrar l’aspectatur anc pli fitg en la profunditad da la psica umana.» (‹Lexikon des internationalen Films›)[4]

«En tutta cas è Apocalypse Now da considerar sco in dals films-clav dal 20avel tschientaner. La gronda part dals films pon esser cuntents sch’els cuntegnan almain ina scena extraordinaria. Apocalypse Now metta en retscha ina scena grondiusa suenter l’autra, cun il viadi sin il flum sco element che las collia. (...) Apocalypse Now è il meglier film davart la Guerra dal Vietnam ed in dals pli gronds films insumma, perquai ch’el penetrescha en ils anguls ils pli stgirs da l’olma e lascha uschia davos sai auters films. Il film na tematisescha gnanc tant la guerra sco tala, mabain las vardads che la guerra porta a la glisch; vardads tar las quellas nus fissan stads cuntents, sche nus na las avessan mai scuvert.» (Roger Ebert, ‹Chicago Sun-Times›)[5]

«I dat films che vulan mussar insatge – intgins da quels fan quai bain, la gronda part però plitost mal. En las emprimas episodas dad Apocalypse Now pon ins avair l’impressiun che er quest film ans veglia ‹mussar› insatge davart la Guerra dal Vietnam. Ma la versiun extendida mussa meglier che l’oriunda che quai è be ina pitschna finta a l’entschatta dal film. Il film na ‹mussa› nagut ed el na ‹sa› nagut; el mussa adina pli pauc e sa adina pli pauc. El expona sasez al vegnir nar vi da questa guerra ed al vegnir nar vi da la cultura ch’al ha manà nà qua. Quai n’ha pers nagut da sia monstrusadad e guarda en sia moda metamorala er sin las guerras ch’èn vegnidas suenter Vietnam e che vegnan anc a vegnir.» (Georg Seeßlen, ‹Konkret›)[6]

Producziun[modifitgar | modifitgar il code]

Il film è vegnì producì sin las Filippinas ed en la Republica Dominicana (Rio Chavon) ed è stà accumpagnà da difficultads ch’èn daventadas legendaras. Tranter auter ha in stemprà destruì il set quasi cumplettamain; e l’actur principal Martin Sheen ha gì in’attatga dal cor, uschia ch’intginas scenas han stuì vegnir filmadas senza el. La finala han las lavurs da filmar durà 16 mais. Ils custs da producziun han muntà dapli ch’il dubel dal budget ch’era previs oriundamain, uschia che Coppola ha la finala stuì investir ina gronda part da sia facultad privata en il film. Er sia sanadad duai avair patì; pli tard ha el però per part relativà quests rapports.

Il 1979, a chaschun da la preschentaziun dal film al festival da film a Cannes, ha Coppola ditg: «Il film na tracta betg da Vietnam. Il film è Vietnam. Nus eran en la tschungla. Nus eran memia blers. Nus avevan access a memia blers daners, a memia bler equipament – ed in pau a la giada essan nus vegnids nars.»[7]

Eleanor Coppola, la dunna dal reschissur, ha documentà las lavurs da filmar cun ina camera a maun. Quest material è vegnì publitgà il 1991 sut il titel ‹Hearts of Darkness: A Filmmaker’s Apocalypse›. Il film è tranter auter vegnì onurà cun dus Emmys. Ultra da quai ha Eleanor Coppola scrit in cudesch (‹Notes On the Making of Apocalypse Now›), en il qual ella descriva las lavurs da filmar or da sia perspectiva ed il qual porscha invistas profundas en l’entir svilup dal film, inclusiv problems interumans e crisas matrimonialas.

Avant che cumenzar a giugar eran er ils acturs Steve McQueen e Harvey Keitel stads en discussiun per la rolla da Captain Willard. Steve McQueen ha refusà la rolla. Harvey Keitel aveva gia giugà duas emnas la rolla da Willard; ma pervi da sia moda da giugar exaltada al ha Coppola giuditgà sco nunadattà e dà vinavant la rolla a Martin Sheen. Ina gronda part dal material ch’ins aveva filmà fin qua ha stuì vegnir refatg.

En il making of ‹Hearts of Darkness› è da vesair co che Sheen – che sa chattava da quel temp tenor agen dir en ina crisa da la vita – rumpa senza vulair in spievel (en l’emprima scena dal film en la chombra d’hotel a Saigon). Malgrà ch’el era sa taglià uschè fitg ch’el perdeva bler sang, era el s’approfundà talmain en la rolla ch’el ha giugà vinavant. Il realissem da sia desperaziun – che n’era apparentamain betg giugada – era uschè «terriblamain bun» ch’el ha mantegnì la rolla principala malgrà si’attatga dal cor da pli tard e la lunga dimora a l’ospital ch’è suandada.

La Palma d’aur ch’è vegnida surdada il 1979 a Cannes per ‹Apocalypse Now›

En il decurs da las lavurs da filmar han Francis Ford Coppola e Marlon Brando gì pliras dispitas, tranter auter perquai che Marlon Brando aveva pensà ch’il script da John Milius saja il cudesch ‹Heart of Darkness› da Joseph Conrad ed aveva manegià che quai saja in punct da referenza litterar memia flaivel per sa basar sin quel. Ultra da quai era Marlon Brando cumparì sin il set cun surpais e na pareva corporalmain pauc adattà per represchentar la rolla da Kurtz che vegn descrit en il cudesch sco um satigl. Brando è alura er vegnì filmà per gronda part en ina glisch fustga u bunamain dal tuttafatg en il stgir; savens è be da vesair sia fatscha en il mez stgir. Quests meds rinforzan l’expressiun sombra da Kurtz ch’è apparentamain nar. En il cudesch davart las lavurs da filmar descriva la dunna da Coppola però che quai saja effectivamain surtut resultà dal giavisch dal reschissur da zuppentar il surpais da Brando. Pir en la versiun Redux ha Coppola integrà intginas scenas, en las qualas Kurtz è da vesair dal tuttafatg en la glisch dal di.

Differentas versiuns dals titels da fin[modifitgar | modifitgar il code]

En la versiun oriunda dal film na devi nagina sequenza da titel ed er nagins titels da fin. Las infurmaziuns duevan sulettamain star a disposiziun en in carnet dal program che vegniva repartì. Per derasar vastamain il film è quai però vegnì midà. Sin dumonda da la regenza filippina aveva la basa da Kurtz stuì vegnir destruida suenter la fin da las lavurs da filmar. Coppola aveva laschà filmar la destrucziun ed ha duvrà quest material – a moda alienada, cun colurs faussas ed auters effects – per accumpagnar ils titels da fin, danovamain cun ‹The End› dals Doors sco musica.

En il material supplementar da la versiun Redux renda il reschissur però attent explicitamain che questa scena na represchentia nagina fin, er nagina fin alternativa. Suenter avair realisà che blers aspectaturs malchapivan quai sco in’attatga cun bumbas sin la basa en la tschungla che Willard duai avair pretendì per funk, ha el laschà far ina nova versiun dal film che mussa ils titels da fin davant in fund nair. Intginas versiuns dal film che vegnan per part anc adina mussadas fineschan tuttina anc cun la fin oriunda.

Musica e tun[modifitgar | modifitgar il code]

La musica dal film è vegnida cumponida da Carmine Coppola, il bab da Francis Ford Coppola, e dirigida da Walter Murch. Per la versiun Redux han ins registrà duas ulteriuras chanzuns a basa da las notas da Carmine Coppola ch’era entant mort. Il maletg sonor domineschan per gronda part sounds da synthesizer, arranschads en furma da collascha; a quels vegnan agiuntads tuns da guerra e da l’ambient sco helicopters u vent. Mickey Hart, il battarist da la gruppa da rock The Grateful Dead, ha registrà cun ils Rhythm Devils improvisaziuns da percussiun per las scenas sin il flum. L’onn 1980 è Carmine Coppola vegnì onurà cun il Golden Globe Award per la musica dad Apocalypse Now e Walter Murch ha prendì encunter in Oscar per il meglier tun.

Sper la musica ch’è vegnida cumponida aposta per il film cuntegna quel er enconuschentas chanzuns da musicists populars. Sper intginas chanzuns-clav gia menziunadas (‹The End› da The Doors a l’entschatta ed a la fin dal film, il ‹Walkürenritt› da Richard Wagner tar l’attatga or da l’aria) èn quai ‹Satisfaction› dals Rolling Stones ed ina versiun dal toc ‹Suzie Q› da Dale Hawkins en il stil da la registraziun da Creedence Clearwater Revival.

Referiments litterars[modifitgar | modifitgar il code]

Colonel Walter E. Kurtz (Marlon Brando) citescha en ses monolog final or da ‹The Hollow Men› da T.S. Eliot. La poesia stat en relaziun cun il referiment litterar principal dal film, il roman ‹Heart of Darkness› da Joseph Conrad: Eliot aveva numnadamain, sa referind al roman, mess ordavant a sia poesia la frasa «Mistah Kurtz – he dead». Ils pleds finals «L’orrur! L’orrur!» èn er ils davos pleds da Kurtz en ‹Heart of Darkness›.

Annotaziuns[modifitgar | modifitgar il code]

  1. Michael Wood: Just one of those ends. En: London Review of Books. Tom 23, nr. 24, 13 da december 2001.
  2. Benjamin Moldenhauer: Dreh von ‹Apocalypse Now›. Am Ende waren alle verrückt, Spiegel Online dals 28 da schaner 2015.
  3. Tenor ‹Lance›, Sam Bottom, en ina da las intervistas en il Making-of ‹Hearts of Darkness›.
  4. Apocalypse Now Redux, recensiun en il Lexikon des internationalen Films.
  5. Roger Ebert: Apocalypse Now, en: Chicago Sun-Times dals 28 da november 1999.
  6. Georg Seeßlen: Apocalypse Now Redux. Konkret, 11/01, p. 65.
  7. Michael Wood: Just one of those ends. En: London Review of Books. Tom 23, Nr. 24, 13 da december 2001.

Litteratura[modifitgar | modifitgar il code]

  • Gilbert Adair: Hollywood’s Vietnam. From the ‹Green Berets› to ‹Apocalypse Now›. Proteus Books, New York 1981, ISBN 0-906071-86-0.
  • Peter Krause, Birgit Schwelling: Filme als Orte kollektiver Erinnerung. Aspekte der Auseinandersetzung mit der Erfahrung des Vietnamkriegs in ‹Apocalypse Now›. En: Michael Strübel (ed.): Film und Krieg. Die Inszenierung von Politik zwischen Apologetik und Apokalypse. Leske + Budrich, Opladen 2002, ISBN 3-8100-3288-3, p. 93–108.
  • Eleanor Coppola: Vielleicht bin ich zu nah. Notizen bei der Entstehung von Apocalypse Now. Rowohlt, Reinbek 1987, ISBN 3-499-14634-7 (engl.: Notes On the Making of Apocalypse Now).

Colliaziuns[modifitgar | modifitgar il code]