Utilisader:Benriac/Cudeschs/USA/Introducziun
Ils Stadis Unids da l'America èn il terz grond stadi dal mund, tant areguard la surfatscha (suenter la Russia ed il Canada) sco er areguard la populaziun (suenter l'India e la China). La republica s'extenda da l'Atlantic fin il Pacific e consista da 50 stadis federativs. Chapitala dal pajais è Washington, D.C., la pli gronda citad tenor dumber d'abitants è New York City.
L'origin dal stadi odiern tanscha enavos en la segunda mesadad dal 18avel tschientaner: En rom da la Revoluziun americana eran las tredesch colonias britannicas en l'America dal Nord sa decleradas libras da l'Empire ed avevan proclamà lur independenza (1776). L'emprim president dals Stadis Unids è daventà il 1789 George Washington, il general da la Guerra d'independenza.
Ils abitants originars dal pajais, ils Indians (‹Native Americans›), furman oz be pli radund in procent da la populaziun. Percunter existan grondas minoritads da Hispanics e Latinos (stgars 20 %) e dad Afroamericans (bundant 10 %). Insumma èn ils Stadis Unids – pervi da l'immigraziun ch'ha giugà istoricamain ina rolla fitg impurtanta – in dals stadis ils pli multiculturals en tut il mund.
L'industrialisaziun ha fatg dals Stadis Unids la pli gronda economia publica e da las duas guerras mundialas en l'emprima mesadad dal 20avel tschientaner è il pajais sortì sco superpussanza politica. Er las prestaziuns sin champ cultural e scientific irradieschan en tut il mund ed entaifer il process da globalisaziun vegn l'‹american lifestyle› savens considerà sco punct da referenza.
Questa publicaziun sa cumpona da l'artitgel da survista ‹Stadis Unids› e vegn cumplettada a la fin d'intginas chartas geograficas. La part principala porscha infurmaziuns detagliadas davart ils suandants temas:
- Istorgia da la noziun
- Geografia
- Populaziun
- Istorgia
- Politica
- Economia
- Infrastructura
- Cultura
La versiun preschenta dal cudesch è vegnida preparada per la stampa il schaner 2024. Ulteriurs cudeschs da Vichipedia pronts per telechargiar sco e-book u per empustar sco cudesch stampà èn da chattar sut: https://rm.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Cudeschs.