Utilisader:MeLis Adragun/Cudeschs/Pederin sgola sin la glina/La schlittada sin la Via da latg

Ord Wikipedia

Anc mai èn uffants viagiads uschè bain sco Pederin ed Annina en la schlitta da notg da l'Umet dal sablun. Hui, co che quella filava sur la Via da latg vers il chastè da la Diala da la notg!

La via sut els era d'ina stgima splenduranta, pli glischanta che naiv frestga e pli fina che la stgima da las pli cleras undas. Senza tun glischnava la schlitta sin questa via misteriusa tras l'univers. Be ils pitschens scalins da vaider vi da las antennas da las tgirallas tunavan bufatgamain en il tact dal moviment da las alas da quests bels animalets. Dad omaduas varts da la Via da latg creschivan plantas maiestusas; quellas eran transparentas e cuvertas cun grondas flurs alvas. «Quai èn las plantas da latg», ha declerà l'Umet dal sablun. «Da lur flurs culla il dultsch mèl. Quel mangian las mattatschas da las stailas cura ch'ellas han fom.»

Els han cuntinuà lur viadi sut las plantas da questa alea en plaina fluriziun. Ina giada eran las flurs uschè datiers dals uffants che Annina ha stendì or ils mauns per tschiffar ina. Quai na l'è bain betg reussì, perquai che la schlitta gieva bler memia spert; ma vi da la detta tatgava il grondius mel da la Via da latg.

Ed uss ha ella pudì litgar giu els! Pederin ha sa chapescha er vulì sia cumpart ed Annina al ha fatg quest plaschair. Trais dals dets ha el pudì litgar giu. Ils dus auter però, ils gronds, ha ella tuttina salvà per sai. Quai era ses bun dretg. E propi, insatge uschè dultsch n'aveva ella anc mai gustà!

Uss èn els passads sper ina prada, sin la quala pasculava ina muntanera fitg remartgabla. Ils animals vesevan ora in pau sco chauras ed in pau sco pitschens nivels cun alas. L'entir temp filavan els enturn, ma senza muventar lur chommas. I veseva ora sco sch'il vent als travaschass in tranter l'auter. E latiers beschlavan els ch'i tunava sco sche milli uffants riessan da schluppar.

«Quai èn las chauras dal tschiel», ha explitgà l'Umet dal sablun. «Ellas maglian qua il spinat da la glina. Da Nadal las vegnan pitgadas giu ils pitschens corns dad aur; alura datti sin la prada da las stailas in grond past da festa per las mattatschas da las stailas. I dat groma da la Via da latg cun cornets da las chauras dal tschiel. Quai gusta incredibel!» Ils uffants han bain pudì s'imaginar che quai stoppia gustar.

Ed uss èn els arrivads sper in lai fitg particular. Sia aua traglischava sco argient luà sur il qual suflava in lev vent. Igl era l'aria da nivels glischanta che bittava bufatgas undas. Ed en il lai nudavan nundumbraivels peschins che glischavan sco pitschnas flommas da tuttas colurs. Quels nudavan vi e nà d'in cuntin e latiers regiva in profund silenzi.

«Quai è il lai da ruschè cun ils peschins da glischs persas!», ha declerà l'Umet dal sablun. «Mintga notg ruassaivla vegn ina bella mattatscha bufatgamain a la riva dal lai da ruschè; igl è quai la Marietta dal ruschè, la figlia da la Diala da la notg. Cun in cuppin ch'è taglià or d'in unic diamant prenda ella aua or dal lai. Alura sgola ella giu sin Terra e bogna il ruschè frestg sur ierts, pradas e guauds per che tut las flurs e plantas, tut ils fains e las ervas sajan frestgs e bels la damaun.

Mintgatant capiti ch'intgins dals peschs glischants arrivan en il cuppin da la Marietta dal ruschè. Quels vegnan lura er sternids cun il ruschè sur las pradas e durant notgs quietas als pon ins vesair a dar sigls e far sbrinzlas. ‹Glischs persas› numnan quai lura ils umans.

Alura ha il viadi puspè cuntinuà. Uss èn els arrivads sin la pastgira da las vatgas dal tschiel e dals vadels da la glina. Quellas ruschnavan enturn sin las pradas sco gronds e gross nivels alvs e magliavan l'entir temp. Ellas n'eran betg transparentas sco las nursas da la glina u las chauras da la glina sin las autras pastgiras, mabain gronds mantuns grischs ed intransparents.

«Ellas n'èn insumma betg bainvisas tar las stailas», ha ditg l'Umet dal sablun. «Cun lur venters gross prendan ellas numnadamain savens la vista sin la Terra, uschia che las stailettas na vesan betg endretg lur uffants che dorman giu là. Ma la Diala da la notg ha basegn da las vatgas dal tschiel. Da lur latg vegn fatg il paintg da la glina. Quella dovra il cuschinier da la Diala da la notg per far pettas; surtut per las bellas fuatschas da clerglina ch'i dat mintgatant a chaschun da la caferlada tar la Diala da la notg.»

L'Umet dal sablun ha stuì surrir dal plaschair pensond a las fuatschas da clerglina. Quellas eran numnadamain sia spaisa preferida. E questa notg las duevi er dar. Quai aveva tradì l'Um da la Via da latg ch'aveva da furnir il paintg da la glina. Al tschiel datti uschè bleras bunas chaussas, han pensà ils uffants, tantas bunas chaussas da mangiar!

Be signur Sumsum seseva davos en la schlitta e laschava sumegliar lung. Per el n'era quai tut nagut. Gnanc in sulet fegl verd aveva el chattà adagur fin uss. Tut era u d'argient u da zutger. Per paintg da la glina, traifegl d'astras, groma da la Via da latg e cornets da las chauras dal tschiel n'aveva el nagina chapientscha, sco ch'i descha ad in bau da matg. Ma almain na stueva el betg magliar questas pastraccas. E la chaussa principala era gea che el, il signur Sumsum, survegnia puspè sia chommetta. Per quai vegniva gea fatg l'entir viadi. El era pia la persuna principala! Strusch ch'el ha gì realisà quai, ha el puspè guarda fitg cuntent e losch.

Els eran gist passads il tschientavel crap da miglia ch'igl ha tuttenina cumenzà a naiver. E tge curiusa naiv che quai era! Milliuns da flocs da glisch sautavan enturn els; pitschnas stailinas glischantas. Quellas enzugliavan talmain la schlitta cun lur sbrinzlim ch'ins veseva strusch pli insatge. «Nus essan fruntads en in nivel da stailas crudantas», ha ditg l'Umet dal sablun; «ma quai na fa nagut, da quai na s'envidan ins betg.»

Ils uffants han gì grond plaschair da quai. Els han empruvà da tschiffar las sbrinzlas ed avessan gugent fatg londeror ballas da naiv da stailas crudantas; ma quai n'era betg uschè simpel. Bunamain fiss Pederin crudà or da la schlitta. Annina rieva l'entir temp e chatschava ora la lieunga en questa cufla da stailas crudantas. Quai piclava numnadamain uschè curius. Be per signur Sumsum eri puspè ina giada detg malcumadaivel. Cufla è numnadamain insatge orribel per baus da matg. Quai san ins bain chapir.

El vuleva apaina giugar il mort ch'els èn arrivads or dal nivel e davant els s'auzava il chastè da la Diala da la notg sin nivels auts sco il tschiel e d'in grisch argientà – impussibel da vulair descriver questa bellezza!

La schlitta è sa fermada davant la lada stgala da vaider alv che manava tranter ils nivels siadora davant la porta dal chastè. Maun en maun cun l'Umet dal sablun èn els ids da la stgala siadora. Tut era fitg festiv.