Curlar

Ord Wikipedia

Curlar è in sport da squadra che vegn giugà sin glatsch cun craps da granit. Il gieu semeglia a boccia u al tir da tschoccas. Ils giugaders, partì en duas equipas, emprovan da dumagnar l'atgna crappa sur il glatsch en in areal destinà numnà la chasa, questa chasa consista ord trais rudials concentrics.

Curlar[modifitgar | modifitgar il code]

Las duas equipas che consistan normalmain ord mintgamai quatter curladers emprovan da stuschar lur craps pli datier che quels da la concurrenza en la chasa. Cun dar giu ils craps dattan ils giugadurs ina vieuta numnada curl per pudair controlar il curs dad il crap pli bain. Il crap precurra alura sur il glatsch en ina curva. Mintga squadra posseda otg agens craps, quai fa per end mintgamai dus craps per curlader.

L'equipa è partgida en quatter posiziuns, Prim, Secund, Terz e Quart. La quarta posiziun gioga pil solit il Skip.

La finamira dil gieu e dad accumular dapli puncts che l'adversari durant ina partida. Puncts po dentant be l'equipa scriver che ha il crap il pli datier al centrum da la chasa. Mintga crap che è en la chasa e pli datier ch'in crap dad ils adversaris dat in punct. Maximal pussaivel è pia ina chasa dad otg.

Istoria[modifitgar | modifitgar il code]

Curlar deriva da la Scozia. L'exacta derivonza da quai gieu e dentant betg enconuschent. Igl artist flam Pieter Bruegel (1530-1569) ha purtretà in'activitad sin in lai schelà en il 16avel tschientaner. L'emprima cumprova chatt'ins en lingua latina ord igl onn 1540. John McQuhin, in notar scot, ha documentà en ses protocols il gieu tranter John Sclater, in pader da la claustra Paisley e Gavin Hamilton, in representant da l'avat. Sclater ha tramess trais craps sur il glatsch per demonstras quel saja pront per la cumpetenza

Las emprimas reglas han ins furmà en Scozia e questas en vegnidas approvadas 1838 entras igl emprim club fundà ad Edinburgh. 1843 ha la regina Victoria visità in gieu ed era fascinada da quest gieu ch'ella ha dà permissiun da numnar il club Royal Caledonian Curling Club, il num che quest club porta anc oz.

Gieus internaziunals han giu lieu a partir dal 19avel tschientaner en Europa ed America dal Nord. 1924 a Chamonix en Frantscha era curlar ina disciplina durant ils emprims Gieus olimpics d'inviern che la Granda Bretagna ha gudagnà. En igl onn 1932 a Lake Placid en ils stadis unids era curlar in sport da demonstraziun, Canada ha battì l'equipa dad ils stadis unids nordamericans en il final.

1957 ha ina conferenza ad Edinburgh menà tar la fundaziun d'ina federaziun internaziunala. 1959 ha il Scotch Cup giu lieu tranter Scozia e Canada. Autras terras ha mussà interess ed en entrads a quest turnier, la Svizra gia 1964.[1] En igl onn 1990 ha la federaziun internaziunala midà ses num per igl actual.[2]

Situaziun en Svizra[modifitgar | modifitgar il code]

La Svizra è pia dapi l'entschatta da la federaziun mundiala da curlar 1966 in pajais cun ina viva cultura da curlar. En la Svizra dat è actualmain enturn 8'000 curladers activs. Sulet en Scozia cun 15'000 ed a Canada cun rodund 800'000 è curlar anc pli derasà.

Tar ils umens ha la Svizra ina giada gudagnà l'olimpiada, trais giadas ils champiunadis mundials ed otg giadas ils champiunadis europeics. Las dunnas han gudagnà sis giadas ils champiunadis mundials da curlar e sis giadas ils champiunadis europeics.

En la Rumantschia è curlar derasà sin ils lais da l'Engiadina ota ed en general cunzunt en ils lieus turistics, uschè enturn ed a San Murezzan, Schlarigna, Puntraschigna, Segl e Silvaplauna ma era a Scuol, Filisur, Lantsch e Flem che possedan anc oz mintgamai in club da curlar. Ultra da quai ha il Grischun anc clubs da curlar a Tavau, Arosa e Cuira.[3]. La curladra cun il pli bler success dal Grischun è Binia Feltscher-Beeli da Flem.[4]

Referenzas[modifitgar | modifitgar il code]

  1. Istoria da curlar da la federaziun mundiala da curlar
  2. https://web.archive.org/web/20190824130353/http://www.worldcurling.org/about-the-wcf Davart nus da la federaziun mundiala da curlar
  3. Glista da tut ils clubs da curlar en Svizra
  4. Binia Feltscher-Beeli en il Migros Magazin, fevrer 2015