Huldrych Zwingli

Ord Wikipedia
Questa pagina è scritta en puter.
Huldrych Zwingli
Monumaint da Zwingli scu predichant d'armeda cun speda a Turich

Huldrych Zwingli (* 1 da schner 1484 a Wildhaus; † 11 d'october 1531 a Kappel am Albis) d'eira il refurmatur da Turich.

Vita ed ouvra[modifitgar | modifitgar il code]

Zwingli d'eira in carica scu preir a Glaruna, a Nossadunnaun e finelmaing a la baselgia principela da Turich, al Grossmünster.

Dal 1531 es proruotta la seguonda guerra da Kappel, i'l decuors dal quêl Zwingli gniva miss a mort tres sudos da la Svizra centrela catolica. Sia bela es gnida squarteda, arsa e sternida.

La doctrina da Huldrych Zwingli es gnida purteda inavaunt in la seguonda generaziun immediatamaing da Heinrich Bullinger, sieu successur, ed - adonta da varquauntas differenzchas - zieva il Consensus tigurinus (= cunvegna zürigaisa) eir da Johannes Calvin.

Teologia[modifitgar | modifitgar il code]

Zwingli intunaiva üna collavuraziun fich stretta traunter la regenza dal stedi respectivmaing da la cited e la baselgia. Sias ideas sun dastrusch sper impissamaints teocratics.

Per Zwingli es Dieu in prüma lingia spiert. In seguit nun esi sto pussibel da chatter ün cumpromiss cun Martin Luther in reguard a la Sencha tschaina causa cha'l refurmatur tudas-ch pigliaiva scu punct da partenza la preschentscha corporela da Gesu da Nazaret in, cun e suot ils elemaints da vin e paun. Las fadias da Philipp, il cunt da Hessen, da fer elavurer üna posiziun intermedianta in occasiun d'ün discuors religius 1529 a Marburg faivan naufragi.

La Bibgia valaiva per Zwingli scu la lingia directiva in tuottas dumandas da vita, eir in reguard a la liturgia. La consequenza d'eira cha tuot es gnieu alluntano che chi nu vaiva üngüna relaziun culla Bibgia. Neir l'orgel per exaimpel nu vaiva pü üngüna plazza in üna baselgia zwingliauna.

Litteratura[modifitgar | modifitgar il code]

  • Ulrich Gäbler: Huldrych Zwingli. Eine Einführung in sein Leben und sein Werk (= Huldrych Zwingli. Ün'introducziun in sia ouvra); München, Beck, 1983; ISBN 3-406-09594-1 (chartun) ed ISBN 3-406-09593-3 (lio in taila) (= Berlin: Evangelische Verlagsanstalt, 1985); Turich: TVZ, 20043; ISBN 3-290-17300-3
  • Berndt Hamm: Zwinglis Reformation der Freiheit (= La refuorma da liberted tres Zwingli); Neukirchen-Vluyn: Neukirchener Verlag, 1988, ISBN 3-7887-1276-7
  • Gottfried Wilhelm Locher: Huldrych Zwingli; in: Martin Greschat (editur): Gestalten der Kirchengeschichte (= Figüras da l'istorgia da baselgia), Band 5: Die Reformationszeit I (= Il temp da refuorma I); Stuttgart, Berlin, Cologna, Mainz, Kohlhammer, 21994; S. 187–216; ISBN 3-17-013695-X (Ediziun totela)

Colliaziuns[modifitgar | modifitgar il code]