Lingua tudestga
Lingua tudestga deutsche Sprache | |
---|---|
Pajais | ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() |
Pledaders | 100 milliuns |
Tipologia | SVO |
Classificaziun | |
- Linguas Indo-Europeas | |
Status uffizial | |
Uffizial en | ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() |
Codes da lingua | |
ISO 639-1 | de |
ISO 639-3 | deu |
Exempel | |
Alle Menschen sind frei und gleich an Würde und Rechten geboren. Sie sind mit Vernunft und Gewissen begabt und sollen einander im Geist der Brüderlichkeit begegnen. |
La lingua tudestga (tudestg: deutsch, deutsche Sprache) è la lingua uffiziala da la Germania, da l'Austria, dal Principadi da Liechtenstein ed è ina da las linguas uffizialas da la Svizra, dal Luxemburg, da la Belgia e dal Tirol dal Sid (Italia).
Il tudestg è ina da las linguas germaniqas ed è la lingua materna da passa 100 milliuns persunas. Ultra da quai vegn el discurrì sco segunda lingua u lingua straniera en blers auters pajais.
Definiziun
[modifitgar | modifitgar il code]Il term «lingua tudestga» sa referescha principalmain a la lingua standardisada da l’aut tudestg (Standardhochdeutsch), che deriva da dialects da l’ost e dal sid da la Germania. Ils dialects regiunals vegnan be parzialmain cumpigliads en questa lingua standard.
A la lingua tudestga appartegnan er las furmas istoricas sco l’aut tudestg vegl e l’aut tudestg mesaun, sco er variantas pli novas e linguas da contact. Dialects emigrants sco Pennsylvania Dutch u transiziuns dialectalas derivan da quest continuum dialectal.
Il jiddic, che ha ses origin en l’aut tudestg mesaun, è sa sviluppà independentamain sut influenza slavica ed ebraica. In svilup sumegliant ha gì la lingua creola Unserdeutsch, ch’è lexicalmain basada sin il tudestg.
Istorgia
[modifitgar | modifitgar il code]La lingua tudestga ha ses origins en il germanic e sa sviluppa tras pliras fasas linguisticas:[1]
- Althochdeutsch (750–1050): Distinguì dad autras linguas germanicas tras la Segunda Mutaziun Consonantica.
- Mittelhochdeutsch (1050–1350): Simplificaziun dal sistem grammatical e furmaziun da la poesia ritga da la cultura da chavalaria.
- Frühneuhochdeutsch (1350–1650): Svilupp da la lingua scritta e standardisaziun tras la stampa.
- Neuhochdeutsch (dapi 1650): Creaziun d’ina lingua standard regiunala e naziunala cun dialects locals.
La lingua tudestga moderna è sa sviluppada grazia a l’influenza da la stampa, da la refurmaziun e da las scolas, creond ina lingua standard scritta unifitgada.


|