Rueun
|
Questa pagina è scritta en sursilvan. |
| Rueun | |
|---|---|
 | |
 Rueun | |
| Administraziun | |
| Chantun | Grischun |
| District | Surselva |
| Circul | Rueun |
| Lingua(s) | rumantsch |
| Numer postal | 7156 |
| Geografia | |
| Autezza | 788 m s. m. |
| Surfatscha | 11.58 km² |
| Coordinatas | 46° 45′ 59.99″ N 9° 8′ 59.98″ O |
| Demografia | |
| Populaziun | 436 (31. december 2006) |
 | |
| Pagina-web uffiziala | |
Rueun (tudestg e ufficialmein fin 1943 Ruis) ei ina vischnaunca politica svizra en il cantun Grischun. Ella ei situada el cumin da medem num el district Surselva.
Geografia
[modifitgar | modifitgar il code]Rueun schai fetg central ella Surselva, dalla vart dretga e seniastra dil Rein anteriur. La surfatscha dalla vischnaunca sedarasa sur 11.6 km² e quei naven da S.Clau 725 m s.m. tochen sil Fil da Rueun sin 2'350 m s.m. La vischnaunca da Rueun dumbra ca. 460 persunas e da quellas ein entuorn 93% dalla confessiun catolica.
La vischnaunca da Rueun schai agl ur dad in priel schurmigiaus e fritgeivels sin varga 780 meters sur mar. Encunter damaun cunfinescha Rueun cun la vischnaunca da Schnaus ed il marcau da Glion, encunter miezgi cun Flond e Sursaissa, encunter sera cun Vuorz ed Andiast ed encunter mesanotg cun Pigniu e Siat. Ensemen cun Sursaissa, Vuorz, Andiast, Pigniu e Siat formescha Rueun era il Cumin Rueun.
Historia
[modifitgar | modifitgar il code]Sco las biaras autras vischnauncas dil contuorn vegn il num Rueun documentaus l'emprema gada egl urbari da schenghetg digl uestg Tello egl onn 765. Il vitg vegn numnaus en quei urbari Ruane, quei che vul gir ton sco “Rüfe” (bova) ni “ruina”. Cun quei num ei il crest sur il pei dil Rein vegnius circumscrets, il qual ei il pli probabel vegnius formaus dad ina bova neugiu digl ual da s. Antoni.
Ils pli vegls mussaments da habitadi dateschan dil temps da bronz. Sur Panadeglias, el nord dalla vischnaunca, eis ei vegniu anflau enten cavar sulom per in reservoir d’aua duas cugnadas da bronz, las qualas derivan ord il temps dils Rets ca. 600 a. Chr. Quellas duas cugnadas savein nus contemplar oz el Museum da historia naturala a Cuera.
Uoppen
[modifitgar | modifitgar il code]Igl uoppen dalla vischnaunca da Rueun ei dedicaus a s. Andriu. El muossa il sogn cun la tipica crusch da s. Andriu. A s. Andriu ei era la baseglia da Rueun dedicada. Quella existeva gia el novavel tschentaner, quei attesta igl urbari imperial digl onn 831. La baselgia era stgira e pintga e deva plaz a 70 persunas, ella surveva era sco baselgia da vallada. Dalla baselgia ch’exista oz ei la biala tuor romana la pli veglia part. La tuor datescha dil 12avel tschentaner. La gronda part dalla baselgia existenta ei vegnida eregida 1633 sin ils fundaments dad ina casa da Diu dil temps medieval. Egl onn 1996 ein la tuor e la baselgia vegnidas sanadas totalmein. Da pi lu sepresenta la baselgia da s. Andriu en nova splendur e dat perdetga dad in passau impurtont. Sil teritori da Ruen sesanflan quater capluttas: S.Clau, S.Antoni, S.Francest e S.Maria Madleina
Suprastonza communala
[modifitgar | modifitgar il code]La suprastonza communala consista ord las suandontas persunas els suandonts uffecis:
- Janki Brida - presidenta communala
- Valaulta Lucas - vicepresident e gerau dil forestalesser ed agricultura
- Günthard Andreas - gerau dils fatgs da baghegiar
- Cadalbert Toni jun. - gerau dil stradalesser ed aquaduct
- Brändli-Capaul Ursula - geraua dil scolaresser e provediment social
Chor mischedau Rueun-Siat
[modifitgar | modifitgar il code]Il chor mischedau Rueun-Siat ei in chor da renum ella Svizra. Il dirigent dil chor ei Gion Tschuor.
Uniun da Giuventetgna Rueun
[modifitgar | modifitgar il code]La Uniun da giuventetgna Rueun ei la pli veglia uniun culturala da Rueun. Ils 4 da fevrer 2006 ha la Uniun da Giuventetgna Rueun fusiunau culla Cumpignia da mats Rueun.
La punt da lenn
[modifitgar | modifitgar il code]In ulteriur edifeci caracteristic per la vischnaunca da Rueun ei la punt da lenn curclada che meina naven dalla staziun dalla Viafier retica sur il Rein vi sin la via dils Polones. Quei edifeci imposant – tut ord da lenn – ei vegnius construius 1839/40 e conservaus els onns 1996/97 en ina sanaziun totala per igl avegnir. La punt ei varga 44 meters liunga e sis meters aulta ed il vial meina en in altezia da 10,5 meters sur il letg dil Rein vi. La punt da lenn vegn aunc oz duvrada mintga gi per arrivar sin la via dils Polones; ina via ell'umbriva digl uaul dalla vart dretga dil Rein che porscha ton a viandonts sco era a turists e sportists in'oasa da puasseivladad per guder la natira ni per far sport.
Colligiaziuns
[modifitgar | modifitgar il code]
Commons: Rueun – Collecziun da maletgs, videos e datotecas d'audio- La pagina da la vischnanca
- Artigel Rueun en il Lexicon Istoric Svizzer
| |||||||
